[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nie wywiózł wprawdzie posągu, alezdobył wiele tabliczek, inskrypcji księcia Gudei i przeprowadził kilka próbwykopów.Odkrycie Tello które niebawem zidentyfikowano jako sumeryjskie Lagasz pozostanie jednak na zawsze związane z nazwiskiem de Sa-rzeca.Powraca on tu w1880 r.i w ciągu następnych dwudziestu lat kieruje kolejnymi dziesięciu kampaniami.Odnaleziono głowę wielkiego posągu a także siedem innych,mniejszych, posągów tego samego władcy Gudei, brakujące części steli sępów"Eannatuma, mnóstwo statuetek i figurek z brązu.Odkryto imponujące rozmachembudownictwa i kun-sztownością zdobień świątynie, domy mieszkalne, archiwum",kryjące dziesiątki tysięcy tabliczek różnej treści m.in.protokoły sądowe,dzięki którym prawodawstwo sumeryjskie zostało dokładnie poznane.Dotarto dogłębiej położonych warstw, z których można było odczytać historię miasta, fazyjego rozbudowy.I te pokłady, prócz cegieł i przedmiotów codziennego użytku,kryły dzieła sumeryjskich rzemieślników z pierwszej połowy III tysiąclecia.Aatwo się teraz o tych znaleziskach mówi, lecz ile trudu i potu kosztowało deSarzeca ich zdobycie.Zawistni konkurenci niechętnym okiem patrzyli na jegosukcesy.Nie obeszło się bez intrygi, której celem było podburzenie tubylcówprzeciw francuskiej ekspedycji.Archeolog był jednak dyplomatą (w 1888 r.zostałkonsulem akredytowanym w Bagdadzie) i płacił przeciwnikom pięknym za nadobne.Nie oparł się jedynie chorobie, która zmogła go ostatecznie w 1900 r.wprawdzie po długotrwałym leczeniu wrócił na czas jakiś do zdrowia, nie mógł jużjednak kontynuować prac wykopaliskowych.Odkryciom de Sarzeca nauka zawdzięczabardzo wiele, zdobyte przezeń inskrypcje i tabliczki umożliwiły Oppertowi,Heuzeyowi i Amiaudowi zrekonstruować język Sumerów, dzięki systematycznościbadań zdołano dokładnie poznać poszczególne epoki w dziejach tego narodu,zwłaszcza epokę świetności Lagasz (XXIV wiek) i epokę sumeryjskiego renesansu(czasy III dynastii Ur XXI wiek p.n.e.).38 Tajemnice wydarte pustyniomPo de Sarzecu kierownictwo nad pracami w Lagasz obejmuje Gaston Gros, któryzorganizował cztery kampanie w latach 1903 1909 i zdobył cenne informacjedotyczące budownictwa sumeryjskiego oraz zbadał tzw.wzgórze IV kryjącecmentarz.W latach 1929 1931 Henri de Ge-nouillac zdołał dotrzeć do warstwkulturowych Dżemdet Nasr, Uruk i al--Ubaid.De Genouillacowi towarzyszył AndreParrot, który pózniej przejął kierownictwo ekspedycji i odkrył m.in.grobynastępców Gudei.Nie sposób omówić tu wszystkich poczynań archeologicznych, dzięki którym stałosię możliwe poznanie języka i historii, kultury i życia codziennego narodu ipaństwa przez tysiące lat skazanego na zapomnienie.Zajęłoby to zbyt wielemiejsca, wymieńmy więc jeszcze tylko parę.Wytrwałości i wysiłkowi niemieckiego archeologa Roberta Koldeweya, który idącśladem Hilprechta przeszło rok spędził w miejscowości Fara, zawdzięczamyodkrycie miasta Szuruppak, a w jego ruinach m.in.archaicznych tabliczek,spisów bogów, urzędników i budowli.Większą może jednak sensacją niżodnalezienie Szuruppak było odkrycie, dokonane przez Koldeweya o trzy latawcześniej.W 1897 r.przystąpił on do badania dwóch kopców, opodal Tello.Wybórmiejsca podyktowała chęć dorównania de Sarzecowi, któremu wszyscy zazdrościlipowodzenia.Oba wzgórza wznoszą się pośrodku pustyni na wysokość kilkunastumetrów.Przypuszczano, że kryją one równie bogate zabytki, jak Tello.Powykopaniu dziesięciometrowego pionowego szybu w wierzchołku Szurgul, Koldeweydotarł do grobów.Wszędzie, gdziekolwiek kopał, natrafiał na groby.Były tojednak groby niezwykłe kryły na wpół zwęglone szczątki, przeważnie okrytematami; część popiołów i spalonych kości znajdowała się w urnach.Przy zwłokachleżały topory i groty strzał, ozdoby ze złota i przedmioty z gliny.W naczyniachzostawiano zmarłym daktyle, zboże, oliwę i wino.Zdziwienie budziły uliczkimiędzy do-mami-grobami tak wąskie, że wszelki ruch po nich musiał byćutrudniony
[ Pobierz całość w formacie PDF ]