[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Manifest poety tworzy też JK.Natura poety jest dwojaka: śmiertelna i nieśmiertelna.Talent uwzniośla, unosi człowieka na wyżyny myśli.Poeta wyraża przekonanie, że choć on umrze, o jego twórczości będą pamiętały narody.<Inne: różne tłumaczenia tej ody, przez Adama Ważyka, Józefa Zawirowskiego.29.Scharakteryzuj wywodzące się z Biblii gatunki literackie.Biblia pisana była na przestrzeni wielu wieków.Posiada zatem wielu autorów, którzy posługiwali się różnymi językami, stylami i gatunkami literackimi.Dlatego też Biblia jest bogatym źródłem gatunków literackich.Należą do nich m.in.:ldialog - rozmowa dwóch osób, często były to rozmowy z Bogiem - Abrahama, Mojżesza, Hioba;llpsalm - poetycki utwór o charakterze modlitewno-hymnicznymllpieśń - utwór liryczny, odznacza się pewnymi cechami strukturalnymi: układem stroficznym, dążeniem do zgodności wersu ze zdaniem, skłonnością do paralelizmów, rytmicznością i melodyjnością - "Pieśń nad Pieśniami"llmity - opowieść sakralna o bogach i herosach, będąca przekazem wyobrażeń danej społeczności o pochodzeniu, naturze i przeznaczeniu świata i człowieka.W Biblii: mity kosmogeniczne i antropogeniczne - o stworzeniu świata i człowieka wyrzucić.llkazania - przemówienie duchownego na wybrany temat, wygłoszone do zgromadzonych.Wykorzystuje środki i metody właściwe stylowi retorycznemu.("Kazanie na Górze")llmodlitwy - rozmowa z Bogiem; modlitwa dziękczynna, błagalna itp.lllisty - utwór zwrócony do rzeczywistego lub fikcyjnego adresata.(Listy Apostolskie)llprzypowieści - parabola, utwór o charakterze dydaktycznym, krótki, epicki.Przedstawia w sposób schematyczny jakieś zdarzenia, które służą do wyrażenia prawdy moralnej, religijnej itp.("O synu marnotrawnym", "O siewcy")llaforyzm - maksyma, uwaga, gnoma, sentencja, zdanie wyrażające jakieś ogólne spostrzeżenie, refleksję o charakterze psychologicznym, etycznym.llproroctwo - przepowiednia tego, co stanie się w przyszłości (prorocy: Ezechiel, Izajasz, Jeremiasz);llsaga rodu - opowieść o życiu i dziejach wybranego rodu, rodziny - np.opowieść o rodzinie Abrahamallapokalipsa - szczególne proroctwo - wizja losów i końca świata, sądu ostatecznego.Cechują ją tajemnicza symbolika przekazullhymn - uroczysty i podniosły utwór pochwalny ("Hymn o miłości")llopowiadanie historycznellkronikalllamentacjallprzekleństwol30.Apokalipsa źródłem inspiracji artystycznych (na dwóch przykładach).Apokalipsa św.Jana - ogromnie ważne (także w literaturze i sztuce) proroctwo, czyli odsłonięcie, objawienie losów świata, które zamyka Biblię.Apokalipsa pełna jest znaków i tajemniczych symboli; przestrzega ludzkość, prezentuje walkę dobra ze złem, chaos, wreszcie powrót ładu.Stała się inspiracją wszystkich pokoleń późniejszych twórców.Najsłynniejsze symbole Apokalipsy to m.in.czterech jeźdźców (na koniu białym - Chrystus, na koniu płomiennym - wojna, na karym - głód, na bladym - śmierć); cztery zwierzęta (wół, lew, orzeł i zwierzę o ludzkiej twarzy), bestia - Antychryst, smok walczący z kobietą odzianą w słońce, cyfra siedem (siedem pieczęci, aniołów, trąb).Apokalipsa była inspiracją dla Kasprowicza - Hymny - np."Dies irae" (Dzień gniewu) (patrz pytanie o twórczości Kasprowicza).Także w twórczości Czechowicza znajdujemy czytelne nawiązania do Apokalipsy.Topika biblijna szczególnie ujawnia się w wierszu "Sam".Znajdujemy tu motywy Apokalipsy, obrazy ognia, czerwieni potopu.W utworze tym dominuje krzyk, chaos, przeważa kolor czerwony - ogień zniszczenia, krew.Przewiduje podmiot liryczny nadejście czasu ognia i krwi.Podobnie w utworze "Ballada z tamtej strony" podmiot liryczny wyczuwa zbliżającą się katastrofę, koniec świata.Mówiący doświadcza lęku przed śmiercią, w obliczu której staje.31.Biblia jako przedmiot stylizacji, parafraz, aluzji w literaturze polskiej - wybrane przykłady.Biblia jako źródło naszej kultury, systemu wartości i ocen - doczekała się wielu późniejszych nawiązań i aluzji.W średniowieczu:przekłady Biblii ("Psałterz floriański", "Psałterz puławski") oraz misteria, liryka Maryjna, apokryfy.Kult Matki Boskiej w literaturze średniowiecza.W renesansie:poetyckie przekłady Psałterza Dawidowego (Rej, Kochanowski), prorocze "Kazania" księdza Skargi.W baroku:"Psalmodia polska" W.Kochowskiego, nawiązania do księgi Koheleta - Daniel Naborowski.W oświeceniu:kolędy, "Modlitwa poranna", "Modlitwa wieczorna" Karpińskiego, tragedie i opery o postaciach biblijnych.W romantyzmie:do Biblii nawiązuje cała koncepcja mesjanizmu narodowego, "Księgi narodu polskiego", "Księgi pielgrzymstwa polskiego", "Dziady" Mickiewicza, "Nie-boska komedia" Krasińskiego, "Fortepian Szopena", "Psalm w Hebronie" Norwida.W pozytywizmie:"Quo vadis" Sienkiewicza, „Potop”W Młodej Polsce:motyw szatana (Staff, Kasprowicz, Miciński), apokaliptyczna wizja świata - "Hymny" Kasprowicza.Nawiązania ewangeliczne w twórczości Staffa.W literaturze współczesnej:Miłosz ("Miłość", "Wiara", "Nadzieja"), Herbert ("U wrót doliny", "Domysły na temat Barabasza"), T.Konwicki "Mała apokalipsa".1
[ Pobierz całość w formacie PDF ]