[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Z pewnością, tych pięć koncepcji w żadnym razie nie wyczerpuje wszystkich możliwości - pewien pisarzma na przykład dość niezwykłą teorię, według której ludzie są nieśmiali z powodu swoichnieskończonych aspiracji bycia bogatymi.Każda z tych koncepcji może jednak sporo wnieść donaszego rozumienia nieśmiałości.Jak za chwilę zobaczycie, tak jak nie ma jednej ostatecznej definicjinieśmiałości, tak nie ma jednej odpowiedzi na pytanie: Dlaczego jest się nieśmiałym? Nieśmiały od urodzeniaWszystkie osoby chorobliwie nieśmiałe mają nerwowe usposobienie.Wywodzą się z gatunku ludzi,wśród których na porządku dziennym są szaleństwo, epilepsja, migrena, stany zawałowe, hipochondriai dziwactwa.Często można ustalić dziedziczne pochodzenie tej przypadłości - jest absolutnie pewne, żenieśmiałość jest charakterystyczna dla całych rodzin.W tym tak autorytatywnie sformułowanym pesymistycznym poglądzie londyńskiego lekarza z przełomunaszego wieku winą obarczone zostały geny", które nieśmiali rodzice przekazują swojemu nic niepodejrzewającemu potomstwu.Nowoczesną wersję tej koncepcji nieśmiały od urodzenia" przedstawił psycholog, Raymond Cattell.Sądzi on, że na osobowość jednostki składa się zbiór cech, które można wykryć poprzez matematy-czną analizę odpowiedzi danej osoby udzielonych w kwestionariuszu.Wyniki są korelowane w celuustalenia typowych układów, czy syndromów" cech osobowości.Następnie dokonuje się ich porów-nania u rodziców i dzieci, aby stwierdzić, czy cecha jest odziedziczona".W swojej koncepcji Cattellustala cechy osobowości nie na podstawie obserwacji, lecz na podstawie testu papier-ołówek":Gdy znajdziesz się w nowym miejscu, czy sprawia ci wielką trudność nawiązanie nowych przyjazni?Tak NieCzy jesteś osobą rozmowną, którą cieszy każda okazja do powiedzenia czegoś?Tak NieOsoby, które odpowiadają Nie" na pierwsze i Tak" na drugie pytanie (oraz reagują podobnie naanalogiczne pytania testu) osiągają wysoki wynik w tak zwanym czynniku H.Na czynnik H składają siędwie cechy: H -f (śmiałość) i jej przeciwieństwo H - (podatność na zagrożenie).Osoby H-f - są twarde,gruboskórne i odważne w odpowiedzi na życiowe trudności.Teddy Roosevelt i Winston ChurchillPodawani są jako modelowe przykłady cechy H +.W przeciwieństwie do nich, osoby H- są w wysokim stopniu podatne na zagrożenie.My znamy tę cechęjako nieśmiałość (jej żargonowa nazwa angielska to threctid).Fizyczne i społeczne wstrząsy, jakieosoba H - jest w stanie znieść czy nawet zignorować wydają taką osobę na pastwę zmęczenia izahamowań".Przykładami mogą tu być Emily Dickinson i wynalazca Henry Cavendish, a także księża iduchowni, redaktorzy, rolnicy i osoby dążące do zawodowej rehabilitacji".Interesująca jest teoria, która stała się podstawą wyróżnienia tych typów.Nieśmiałe osoby typu H -rodzą się z wrażliwszym i bardziej podatnym na pobudzenie systemem nerwowym niż nieustraszoneosoby H-f tak mówi teoria.Wysoka wrażliwość prowadzi do nieśmiałości i do wycofywania się z konfliktów i sytuacji22 zagrażających.Cattell utrzymuje, że ponieważ czynnik H jest w dużym stopniu dziedziczny, nie ulegaon zmianom wraz z doświadczeniem życiowym jednostki.Stwierdza też jednak, że nadmiernanieśmiałość przejawia naturalną skłonność do samowyleczenia".Nie podaje się żadnej wskazówki natemat tego, w jaki sposób i dlaczego tak się dzieje, poza tym, że dzieje się tak nie poprzez naukębezpośrednio ukierunkowaną na usunięcie nieśmiałości".Według tego pesymistycznego poglądunależałoby więc zarzucić wszelkie próby leczenia nieśmiałości.Oczywiście istnieje wiele różnic indywidualnych w psychice i zachowaniu noworodków.Są one wróżnym stopniu wrażliwe na hałas, światło, ból, temperaturę.Niektóre dużo płaczą, inne większośćczasu śpią.Ale nikt, włączając Cattella nigdy nie udowodnił, że na podstawie tych różnic możnaprzewidzieć, które z dzieci stanie się panienką czekającą aż ktoś ją poprosi do tańca, a które zostanietwardym facetem.Badacze cech osobowości jedynie przypuszczają, że różnice psychologiczne pomiędzy osobami H -f iH - byłyby wyrazne u noworodków, gdyby można było je zbadać.Na podstawie tego założenia twierdzą,że wrażliwy i nieśmiały" system nerwowy jest dziedziczny.Ten sposób rozumowania jest nie tylkozacofany - odwiódł on wiele nieśmiałych osób od poddania się systematycznej terapii
[ Pobierz całość w formacie PDF ]