[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.56 Deklarację podpisali ze strony WNP: J.F.Smulski prezes, Kazimierz Żychliński wiceprezes, i Adam Szwajkartsekretarz: ze strony KON: Kazimierz Żurawski prezes, oraz Aleksander Dębski i Bronisław Kułakowski, tekst de-klaracji: Arch.ZPRK, WNP, 7928 oraz WNP 3938, także: Instytut J.Piłsudskiego w Nowym Yorku, Zbiór akt Ko-mitetu Obrony Narodowej.KON w 1918 i 1919 r.sygn.br.57 Ibidem: Przed wyjazdem Paderewskiego.s.2.58 M.in.„Okólnik WNP" nr 12, 30 Xl 1918.s.1 2: „Dziennik Chicagowski” 29 XI 1918.s.5; „Telegram Codzien-ny" 29 XI 1918.s.2.59 Protokół 4 z regularnego posiedzenia Zarządu Centralnego ZNP, s.35.Niemal jednocześnie z wydaniem wspólnej deklaracji KON i WNP nadeszłydo Stanów Zjednoczonych doniesienia agencyjne o pogromie ludności żydowskiejwe Lwowie 22 listopada 1918 r.Prasa żydowska i amerykańska zasypana zostaładepeszami korespondentów europejskich i artykułami przedstawiającymi szczegółyzajść, ogrom zbrodni i zniszczeń.Okazało się, że tym razem doniesienia te były prawdziwe.Po kilkudniowychwalkach z Polakami, głównie oddziałami samoobrony, wobec przybycia na odsieczmiastu regularnych oddziałów wojska polskiego, oddziały ukraińskie opuściły je.Podczas walk o Lwów zamieszkująca to miasto licznie ludność żydowska w zasadziepozostawała neutralna, dysponowała natomiast własną silą zbrojną w postaci mi-licji, której zadaniem było głównie bronienie własności żydowskiej wobec zdarza-jących się napadów rabunkowych.Dochodziło wprawdzie do pojedynczych incy-dentów zbrojnych pomiędzy Polakami a milicją żydowską, na tle bądź to podejrzeńo sympatyzowanie Żydów z Ukraińcami, bądź to na tle rabunkowym, ponieważwśród polskich obrońców Lwowa znajdowali się, dzielnie nawet walczący, prze-stępcy kryminalni wypuszczeni z więzień60.Do żadnych większych utarczek pol-sko-żydowskich do chwili zakończenia walk z Ukraińcami jednakowoż nie doszło.22 listopada po opuszczeniu miasta przez oddziały ukraińskie uzbrojony tłumzłożony nie tylko z elementów kryminalnych i pospólstwa, ale także żołnierzy, anawet oficerów polskich, wtargnął do dzielnicy żydowskiej.Doszło do kilkugo-dzinnego pogromu, w rezultacie którego zginęło 150 osób narodowości żydowskiej,zrabowano ok.500 sklepów, spalono 50 domów, w wyniku czego ok.2 tys.osóbpozostało bez dachu nad głową.Zaskakująca była bierność władz, zarówno cywil-nych, jak i wojskowych, nie starających się zapobiec rozruchom, a następnie jeszybko stłumić.Wprawdzie po kilku dniach powołano specjalną komisję do zbada-nia okoliczności zajść i aresztowano kilkadziesiąt osób oskarżonych o uczestnictwow zaburzeniach, a zwłaszcza udział w dokonywaniu morderstw, pozostawało jed-nak faktem, iż doszło we Lwowie do rzeczywistego pogromu, którego autorami bylisami Polacy61.Ze względu na międzynarodowe reperkusje tych wydarzeń stało się60 Raport tymczasowy delegacji Ministerstwa Spraw Zagranicznych (dr.Chrzanowskiego i J.Waserenga).Lwów17 XII 1919.ANN, Komitet Narodowy Polski 159, s.103, 108.Raport ten opublikował i opatrzył krytycznymwstępem J.Tomaszewski Lwów 22 listopada 1918 r.„Przegląd Historyczny” 1984.nr 2, s.279, 285.61 Ibidem.to z punktu widzenia interesów odrodzonego państwa polskiego w momencie dlaniego najgorszym.Dla organizatorów antypolskiej kampanii w Stanach Zjednoczonych wiado-mości o pogromie we Lwowie stanowiły potwierdzenie zarzutów stawianych Po-lakom, a zarazem nadawały tej kampanii cechy wiarygodności.Cala niemal prasa żydowska i wiele czasopism amerykańskich zamieszczałyobszerne doniesienia o wydarzeniach lwowskich.Podawano wielokrotnie zawyżanąliczbę ofiar i najbardziej drastyczne szczegóły zbrodni.W wielu miastach odbyły sięzebrania organizacji żydowskich poświęcone sytuacji Żydów w Polsce.Odbywałysię masowe wiece protestacyjne, z których rezolucje przesyłano do Białego Domu62.Londyński korespondent koncernu prasowego Hearsta, który to koncernokazał się wybitnie niechętny Polakom, wraz z obszernymi telegraficznymi relacja-mi z wydarzeń we Lwowie nadesłał fotografie przedstawiające dziesiątki ofiar iogrom zniszczeń.Jak się następnie okazało były to znane już wcześniej fotografieprzedstawiające rezultaty pogromu jaki miał miejsce w Kiszyniowie jeszcze za car-skich czasów63.Podobne relacje zamieszczała także prasa europejska.Wiedeńska„Neue Freie Presse" donosiła, iż we Lwowie zginęło od 2,5 do 3 tys.Żydów64.Podwpływem tych doniesień i demonstracji władze amerykańskie zleciły wysłanejniedawno do Europy Środkowo-Wschodniej, a więc i Polski, tzw.misji Coolidge'a(Archibald C.Coolidge stał na czele misji gospodarczej mającej zbadać materialnepotrzeby powojennej rekonstrukcji gospodarczej krajów tego regionu) przeprowa-dzenie dochodzenia w tej sprawie.Generalnie dochodzenie nie potwierdziło jakobydochodziło w Polsce do wybuchów antysemityzmu lub też tendencje takie uwi-daczniały się w działaniach władz państwowych, chociaż raporty wskazywały naistniejący, zwłaszcza na wschodzie kraju, konflikt ekonomiczny, w skrajnej postaciprzejawiający się w atakowaniu sklepów żydowskich, oraz uwidoczniające się ten-dencje do identyfikowania Żydów z komunistami65.Nowym zjawiskiem było wyjście konfliktu polsko-żydowskiego w StanachZjednoczonych poza sferę działań propagandowych: wieców, deklaracji, artykułów62 Sprawozdanie z działalności Prezesa Wydz
[ Pobierz całość w formacie PDF ]