[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Małżonkowiemogą ponownie zintemalizować części własnego ,ja" rzutowane na partnera.Zaczynająrozpoznawać i akceptować dawne rozszczepienia, doprowadzające do poczucia winy,libidinalne i agresywne części własnego ego.Terapeuta pomaga małżonkom odkryć iprzepracować introjekty rodziców.Mogą oni zobaczyć, w jaki sposób ich aktualne trudnościwynikają z nieświadomych prób powtórzenia dawnych konfliktów wyniesionych z rodzinpochodzenia.Podstawowymi technikami interwencji w psychoanalitycznej terapii rodzinnej,podobnie jak w indywidualnej terapii, są: konfrontacja, klaryfikacja, interpretacja,przepracowanie.Odpowiednikiem wolnych skojarzeń z terapii indywidualnej jest swobodnadyskusja rodziny na dowolne tematy.Terapeuta zachęca członków rodziny do wypowiadaniawszystkich myśli i odczuć.Sam ingeruje w przebieg rozmowy bardzo rzadko, przedewszystkim słucha.Psychoterapeuci psychoanalityczni są najmniej dyrektywnymi terapeutamirodzinnymi, w porównaniu z przedstawicielami innych szkół (są jednak trochę bardziejaktywni niż podczas terapii indywidualnej).Znaczna część interwencji terapeuty ma ułatwiać członkom rodziny ujawnianie nowego materiału zapomnianego, zrepresjonowanego,wypowiadanie odczuć unikanych poprzednio.Pytania zmierzają do klaryfikacji lubrozwinięcia tematu.Pacjenci zachęcani są także do opowiadania swoich wspomnień zdziecięcych kontaktów z rodzicami.Zwiadome i nieświadome zachowania członków rodziny blokujące postępy terapiiwidziane są w kategoriach oporu.W rodzinach opór manifestuje się częściej w postacijawnych zachowań niż w psychoterapii indywidualnej.Najpowszechniejszymi formami oporusą: nieustające mówienie do terapeuty zamiast do innych członków rodziny, wbrew zachętomterapeuty; żądania niezależnych, indywidualnych sesji w w celu uniknięcia dyskutowaniaproblemów rodzinnych; unikanie konfliktowych kwestii w rozmowach; ujawnianie depresji wcelu uniknięcia wyrażania złości; czynienie z jednej osoby kozła ofiarnego; uporczyweodmawianie uznania własnej roli w utrzymywaniu problemowych interakcji.Opór w terapiirodzinnej jest interpretowany bardziej bezpośrednio i szybciej niż w terapii indywidualnej.Inna jest też technika jego interpretacji.W psychoterapii indywidualnej podstawowym celemjest uzyskanie przez pacjenta wglądu w naturę i znaczenie oporu.Dlatego też najbardziejefektywną interpretacją oporu jest taka, której dokonał pacjent, a nie terapeuta.W terapiirodzinnej sam psychoterapeuta częściej dokonuje interpretacji oporu, dlatego że zjawisko tow grupie rodzinnej pojawia się stosunkowo szybko, często i przybiera formy acting out.Generalnie, celem interpretacji jest uczynienie zjawisk nieświadomych świadomymi.Nadaje ona znaczenie i określa przyczynę psychologicznych wydarzeń.Interpretacje w terapiirodzinnej dotyczą tego, w jaki sposób dorośli członkowie rodziny ponownie odgrywająkluczowe, nie rozwiązane konflikty z przeszłości, aktywizując wyobrażenia wczesnychzwiązków.Dane do interpretacji pochodzą z relacji przeniesieniowych wobec członkówrodziny i psychoterapeuty.Oto przykład terapii rodzinnej przedstawiany przez Nicholsa(1984), w którym przyzwalająca postawa psychoterapeuty umożliwiła pozbycie sięzewnętrznych obron i ujawnienie podstawowych konfliktów.Państwo H.byli zamożnym, wykształconym, kulturalnym małżeństwem.Skoncentrowani byli na apatii,skłonności do irytacji i słabych wynikach w nauce swojego starszego syna.Terapeuta zdecydował się naspotkania z cala rodziną, ponieważ syn przejawiał wiele objawów łagodnych epizodów depresji.Na pierwszych kilku sesjach członkowie rodziny byli bardzo uprzejmi wobec siebie i zachowywali siędostojnie.Każdy z nich odgrywał rolę stosunkowo łatwą do rozpoznania.Alex, starszy syn z objawami,opisywał swoje zniechęcenie i brak zainteresowania szkołą.Rodzice wyrażali troskę wobec syna, na zmianępodtrzymując go lub krytykując.Młodsza od Alexa siostra była wesołym i silnym dzieckiem.Wykazywała małozainteresowania bratem.Znacznie więcej opowiadała o życiupoza rodziną niż jej brat.Początkowo psychoterapeuta miał tendencję do postrzegania rodziny tak, jak przedstawiali ją nazewnątrz jej członkowie, mianowicie, że nic złego w niej się nie dzieje, z wyjątkiem objawów Alexa.Po jakimśczasie rodzice kilkakrotnie nie zgadzali się ze sobą w kwestii sposobu traktowania syna.Sprzeczności te szybkozanikły.Stopniowo państwo H.czuli się coraz bardziej bezpieczni na sesjach terapeutycznych, nawet bardziejniż w domu.Zaczęli otwarcie kłócić się ze sobą.W tym czasie psychoterapeuta nie stosował żadnychinterpretacji, lecz koncentrował się na łagodnym blokowaniu wszelkich prób obejścia konfliktu.Małżonkowiezaczęli wyrażać swoje uczucia z ogromną silą, a ich kłótnie stały się ordynarne.Terapeuta wspomógł ujawnienie ukrytego konfliktu w małżeństwie i zablokował proces obsadzeniaAlexa w roli rodzinnego kozła ofiarnego.Od tego momentu psychoterapeuta uznał, że ważne jest odkryciegenezy konfliktu małżeńskiego.W związku z tym zachęcał małżonków do eksplorowania ich doświadczeńdziecięcych w rodzinach pochodzenia.Matka pana H.była osobą nadmiernie krytyczną.Pan H.nauczył się łagodzić krytyczne uwagi matki,niejawnie przeciwstawiając się jej.Na ogół unikał jej towarzystwa, ponieważ nie spodziewał się pozytywnychreakcji z jej strony.Pani H.opisywała swój bliski związek z dominującą matką i lekceważenie wobec ojca, którymiał duże sukcesy zawodowe, ale w jej wychowywaniu odgrywał nikłą rolę.Dopiero po szerokim badaniu związków z rodzicami, terapeuta zaczął interpretować bieżącezachowania małżonków w konflikcie.Pan H.wierzył, że udało mu się wyciszyć żonę (tak jak matkę).Nieoczekiwał od niej zrozumienia i wsparcia.Wycofał się z bliskich kontaktów z żoną, a uczuciami obdarzył dzieci.Pani H.na początku małżeństwa wymagała, aby mąż spędzał z nią więcej czasu, częściej z nią rozmawiał, byłbardziej wrażliwy.Ostatecznie zaakceptowała wycofanie męża (tak jak jej matka) i skierowała złość i niezadowolenie na syna.Ci dorośli ludzie zachowywali się nieświadomie jak dzieci: on jak przestraszonedziecko unikające krytyki matki, ona jak dziewczyna bezradna i rozwścieczona brakiem kontaktu z mężem.Terminologia, twierdzenia i technika pracy z pacjentem koncepcji psychoanalitycznejdostosowane są do rozumienia i psychoterapii jednostki.Terapeuci inspirowani teorią relacji zobiektem w znacznej mierze koncentrują się na nieświadomych sposobach wchodzenia wzwiązki poszczególnych osób.Stąd też psychoterapeuci rodzinni o orientacjipsychoanalitycznej nastawieni są na jednostkę lub parę małżeńską.Do tego nurtu włączone sąpewne idee koncepcji systemowych, ale dotychczas nie powstała synteza psychologii głębi iteorii systemów.3.TERAPIA RODZINNABAZUJCA NA DOZWIADCZANIUTerapia rodzinna bazująca na doświadczaniu (experiential family therapy)17 czerpieinspiracje z założeń filozoficznych egzystencjalizmu, fenomenologii i psychologiihumanistycznej, podobnie jak nurt terapii experiantial nastawiony na pracę z pojedyncząosobą
[ Pobierz całość w formacie PDF ]