[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wiadomo, jak przyjaznił się z ruchem kluniackim.Ani też nie możnapodejrzewać o cezaropapizm Leona z Vercelli, wielkiego chwalcy Ottonów, lecz bądz co bądz towarzyszaprac Gerberta na ich dworze.Wśród pózniejszych powierników Ottona III spotykamy takiego Abona,następnie działacza we Fleury, a klasztor ten należał do kluniackiej kongregacji, Abo zaś do największychgorliwców całego ruchu10).Kierownikiem nauk cesarzewicza, już pod koniec jego książkowej edukacjibył mnich z Kala-8) Z 156, 157; D M 469.9) Kr 629.10) Bi 64, 264. 225brii, Jan Philagatos, pochodzący z Rossano, więc ziomek św.Nila (Nejlosa), z którym pozostawałw bliskich stosunkach, jak również z klasztorem św.Aleksego na Awentynie11).Dwór Teofanii składa się tedy z dwóch warstw: z rodaków, którzy ją do Niemiec przywiezli i byliwyznawcami statolatrii kosmopolitycznej, bizantyńskiej, z jej supremacją rządu nad Kościołem i zpowołanych na dwór pózniej uczonych greckich i niegreckich a przeciwnych cezaropapizmowi.Można powiedzieć, że na dworze Ottona II i Teofanii współzawodniczyły z sobą dwie cywilizacje.Mąż jej Otton II skłonniejszym był do bizantyńskiej, niż do łacińskiej.Otton II odziedziczył już po ojcu dwie zasady rządów: dynastyczność i tendencjęcezaropapistyczną.Zaznacza je mocno, tak na tle walk ze stronnictwem antysaskim w Niemczech, jakoteżwśród zamieszek o pontyfikat w Rzymie.Benedykt VI jest jego nominatem.Zamordowano go w roku 974, więc cesarz upierał się jeszcze bardziej przy tym, że ma prawo ustanawiać papieża.Drugi jegokandydat, Benedykt VII utrzymuje się (975-983).W Rzymie próbowano zrzucić hegemonię niemiecką,lecz wybrany papieżem Bonifacy VII, Rzymianin, musiał zaraz w roku 974 uchodzić i nie powrócił doRzymu, aż po śmierci Ottona II.Schronił się do Bizancjum, gdzie przebywał całych dziewięć lat,politycznie zupełnie ignorowany.Nigdy sprawy jego nie podjęto ani nawet pośrednio.Korzystał tylko zbiernej całkiem gościnności Jana Dzymiskesa, wielkorządcy Petinosa i od roku 976 nominalniepanujących Bazylego II i Konstantyna VIII.Byli to rodzeni bracia Teofanii, których utrzymały przyprawach do tronu bezinteresowne zabiegi Petinosa, dbającego o utrzymanie dynastii.Nie była to sprawa łatwa, albowiem po śmierci Nikefora Fokasa małoazjatycki ród Fokasów starałsię utrzymać nadal przy tronie.Bratanek nieboszczyka, Bardas Fokas został pokonany, lecz w roku 976inny z wielmożów małoazjatyckich, Bardas Skleros opanował Azję w kilka tygodni, a w roku 978 zagroziłnawet Carogrodowi.Powiodło się atoli Petinosowi rozdwoić nieprzyjaciół, którzy stoczyli między sobąwalną bitwę pod Pankaliami w roku 979.W kampanii tej bracia cesarscy mieli posiłki aż z Iberiikaukaskiej, z Georgii, tj.od Gruzinów.Byli to już z dawna chrześcijanie, a jak pobożni, niechaj wyda imświadectwo fakt, że łupy zabrane pod Pankalią przeznaczyli na fundację klasztoru iperskiego naAthosie12).Teofania była już piąty rok za Ottonem, kiedy wybuchła ta wojna domowa, od której wynikuzależało, czy bracia jej utrzymają się na tronie bizantyńskim.A była to poważna akcja wojenna.Nie orozruchy jakieś chodziło, lecz o urządzenie odrębnego państwa w Azji Mniejszej.Fokasowie reprezentująwarstwę większych właścicieli ziemskich, jedyny czynnik zdatny do twórczości państwowej.Jeżeli niemają rządzić całym państwem, oderwą się! Nie pierwszy raz występowano tam z hasłem odrębności, leczani tym razem nie powiodło się.Zasługa Petinosa była tym większa, że wypadło wojować równocześnie zSymeonem bułgarskim.W roku zwycięstwa pod Pankaliami Bazyli II liczył już 18 lat wieku swego i mógł zacząć rządy.Młodszy z braci, Konstanty VIII nie zajmował się nigdy sprawami państwa, oddany wyłącznie zabawom.Bazyli II był typem całkiem odmiennym od swej siostry, słynącej z wykształcenia literackiego inadzwyczajnej dworskości.Młodość zeszła mu na rozpuście, lecz potem zmienił się zupełnie.Nie byłpodobny do żadnego ze swych poprzedników.W licznym zbiorze dochowanych portretów cesarzybizantyńskich on tylko jeden wyobrażany jest w postaci żołnierskiej, co oczywiście działo się z jego woli;rys to charakterystyczny.Etykietę zarzucił, nie nosił wspaniałych szat ni klejnotów, nie urządzałkosztownych uroczystości.Od wszelkiej literatury trzymał się z daleka a wykształcenie jegoszwankowało.Zarzucano mu, że nawet nie mówi językiem książkowym, lecz po chłopsku".Przemawiałkrótko, po prostu.Uczony Pselos, (o którym będzie mowa niżej) wyraził się o nim, jako był dalekim odwszelkiej delikatności".Był za to prawdziwie z żelaza, a na wojnie podzielał wszystkie trudy prostegożołnierza.Wyrobił się z czasem na wielkiego wodza, znawcę strategii i technicznej strony sztukiwojennej13).Otton podjął dalej walkę o posiadanie całej Italii; zajął nawet Bari i Tarent, gdy wtem wystąpiliprzeciw niemu Saracenowie; rozgromiony w lipcu 983 roku w bitwie pod Stelo, ledwie uszedł z życiem.Robił przygotowania do nowej wyprawy, która miała sięgnąć aż na11) Bi 71.12) D M 474, 475.13) D M 474, 475. 226Sycylię, lecz tegoż jeszcze roku dokończył życia w Rzymie, dożywszy zaledwie 28 lat.Wojskabizantyńskie odzyskały wszystkie zajęte przez niego miasta Włoch południowych.Zgon Ottona II nastąpił 7 grudnia 983 roku, a już 25 grudnia koronowano w Akwizgranietrzechletniego Ottona III na króla Niemiec.Teofania obejmuje opiekę i regencję obok arcybiskupaWilligisa.Kilka lat schodzi znów na wojnie domowej z książętami i kontrkandydatem do korony; zupełnietak samo jak przy poprzednich zmianach tronu.Regencja Teofanii trwa przez lat osiem.Przez ten cały czas nie tylko pełno ma kłopotów wNiemczech, ale nadto z Bizancjum nadchodzą wciąż złe wieści.Car Bułgarii zachodniej, syn Szyszmana, Samuel (978-1014), który przechylał się na nowo doRzymu, podjął też na nowo plany Symeona
[ Pobierz całość w formacie PDF ]