[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wynika z tego, że zdolność do podejmowaniatak wielkiego wysiłku można posiąść, zachowując umiarkowanie we wszelkich innych działaniach niemających bezpośredniego związku z tymi, których charakter przesądzony jest z góry.Ponieważ wszystkie czyny ustalone są z góry i mają charakter obowiązkowy, człowiek wiedzy musiwykazać się roztropnością.Nie chodzi przy tym tylko o zdrowy rozsądek, lecz także o umiejętnośćdokonania oceny okoliczności towarzyszących każdej sytuacji wymagającej działania.Oceny takiejmożna dokonać na podstawie zebranych razem wszystkich elementów nauk, które należy traktowaćjako logiczne zasady postępowania stojące do naszej dyspozycji w chwili, gdy tylko trzeba przystąpićdo działania.Instrukcje tego rodzaju podlegają zatem ustawicznym zmianom, w miarę jak wzrastaliczba przyswajanych sobie elementów nauki, zawsze jednak wynika z nich pewność, że każdy czynobowiązkowy, który należy spełnić, jest w istocie najwłaściwszy w danej sytuacji.W związku z owym z góry powziętym i obowiązkowym charakterem działania przymus spełnieniaokreślonych czynów oznacza brak swobody innowacyjnej.System, jakim don Juan posługuje się,przekazując wiedzę, jest tak dobrze ugruntowany, że wyklucza jakiekolwiek możliwości jegozmienienia.Człowieka wiedzy charakteryzuje jasność umysłuJasność umysłu stanowi ten wątek tematyczny, który sprawia, że ma się poczucie zdążania wokreślonym kierunku.To, że wszystkie czyny są z góry ustalone, oznacza, że orientacja w zakresieprzekazywanej wiedzy jest również z góry przesądzona, dlatego też jasność umysłu obdarzawyłącznie poczuciem, że podąża się w określonym kierunku.Nieustannie potwierdza ona zasadnośćobranego kursu na podstawie składających się na nią trzech idei: 1) swobody poszukiwania ścieżki; 2)znajomości określonego celu oraz 3) elastyczności.Uważa się, że człowiek ma swobodę poszukiwania swej ścieżki.Wolność wyboru nie staje wsprzeczności z brakiem swobody innowacyjnej; między oboma pojęciami nie zachodzi konflikt ani teznie kłócą się one z sobą.Swoboda poszukiwania ścieżki wiąże się z wolnością wyboru spośródrozmaitych możliwości działania, równych sobie pod względem skuteczności i możliwościzastosowania.Kryterium wyboru stanowi wyższość jednej możliwości nad inną, o czym przesądzająpreferencje danego człowieka.W istocie rzeczy swoboda w wyborze ścieżki obdarza poczuciemukierunkowania na podstawie artykulacji osobistych skłonności.Innym sposobem wywołania poczucia ukierunkowania jest sformułowanie sądu, iż każde działaniepodejmowane w ramach przekazywanej wiedzy ma na celu coś konkretnego.Od człowieka wiedzywymaga się przeto jasności umysłu, ażeby mógł on zharmonizować konkretne powody swegodziałania z konkretnymi celami przyświecającymi wszelkiemu działaniu.Znajomość konkretnych celówkażdego działania jest wskazówką, której człowiek wiedzy używa w ocenie okolicznościtowarzyszących jakiejkolwiek potrzebie działania.Inny aspekt jasności umysłu wyraża się w przekonaniu, że człowiek wiedzy aby z tym lepszymskutkiem wykonać swe obowiązkowe czynności musi zaangażować wszystkie zasoby, jakie dziękinaukom otrzymał we władanie.Na tym polega idea giętkości.Rodzi ona poczucie ukierunkowania,wywołując u człowieka uczucie, że jest elastyczny i zaradny.Przymusowy charakter wszystkichczynności wywoływałby wrażenie sztywności i jałowości, gdyby nie owo wyobrażenie, że człowiekwiedzy musi być elastyczny.Aby zostać człowiekiem wiedzy, potrzeba wytężonej pracyCzłowiek wiedzy musi posiadać lub też rozwinąć u siebie w trakcie treningu wszechstronnązdolność do wysiłku.Don Juan twierdzi, że aby zostać człowiekiem wiedzy, potrzeba wytężonej pracy.W pojęciu tym zawiera się zdolność 1) do dramatycznego wysiłku; 2) do osiągnięcia skuteczności oraz3) do sprostania wyzwaniu.Na ścieżce człowieka wiedzy na plan pierwszy wysuwa się z pewnością dramatyzm, wymagającyszczególnego wysiłku w odpowiedzi na sytuacje stawiające człowieka wiedzy wobec dramatycznychwyzwań.Obierając za przykład zachowanie don Juana, można by na pierwszy rzut oka odnieśćwrażenie, że w jego wypadku ów dramatyczny wysiłek sprowadza się wyłącznie do jego maniackiegoupodobania do błazenady.Jego dramatyczny wysiłek jest wszakże zawsze czymś znacznie więcej niżzabawą w aktora; stanowi on raczej akt głębokiej wiary.Poprzez dramatyczny wysiłek nadaje onwszystkim wykonywanym przez siebie czynnościom charakter osobliwie nieodwołalny, wskutek czego na scenie, na której dokonuje on swoich czynów, śmierć jest jednym z głównych bohaterów
[ Pobierz całość w formacie PDF ]