[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.wyraznie zróżnicowanym układem pozycji i ról, zwłaszcza dominującąD z i e c i ę c e grupy zabawowe są możliwe już w 3-4 roku ży- rolą autokratycznego przywódcy nieformalnego.Charakteryzuje się teżcia dzieci; najczęściej jednak powstają wśród chłopców i dziewczynek znacznym stopniem spoistości i - co za tym idzie - jeszcze silniejszą wię-w wieku 7-10 lat.Służą głównie zaspokajaniu potrzeby wspólnego ba- zią między członkami i głębszym poczuciem solidarności, niż ma tomiejsce w przypadku paczki.Poza tym gang pozostaje w stałym niemalwienia się.Są to grupy przeważnie 2-3-osobowe i początkowo mają cha- II.Zrodowiska społeczne i ich znaczenie dla wychowania50 2.Zrodowiska intencjonalne51konflikcie z dorosłymi.Wykazuje zazwyczaj wrogi stosunek wobec in- że okazać się szkodliwa.Wymaga ona wyjątkowego taktu pedagogicz-nych grup rówieśniczych.Nic więc dziwnego, że z czasem wkracza na nego i w miarę możliwości szukania rozwiązania przez wywarcie korzy-drogę przestępczą i tym samym stanowi dla rodziców i nauczycieli po- stnego wpływu na przywódcę grupy.Nie jest to jednak na ogół sprawaważny problem wychowawczy.łatwa, z którą rodzice, wychowawcy i nauczyciele są w stanie sobie po-Nie ulega więc wątpliwości, że w organizowaniu procesu wychowa- radzić.nia nie można przejść obojętnie obok tego, co dzieje się w nieformalnychgrupach rówieśniczych, których członkami są nasi wychowankowie.2.Zrodowiska intencjonalneGrupy te wywierają na nich wpływ zarówno negatywny, jak i pozytyw-Szkoła i internat szkolnyny.W przypadku dziecięcych grup zabawowych i paczek mamy do czy-nienia ze zdecydowaną przewagą oddziaływań konstruktywnych.Gru-Następnym po rodzinie i grupach rówieśniczych środowiskiem spo-py te wyrównują niedosyt zaspokajania potrzeb psychospołecznychłecznym dzieci i młodzieży jest szkoła (por.M.Rataj, 1979).W szkolew domu i szkole.Są terenem zdobywania nowych doświadczeń społecz-młodzież zdobywa ciągle nowy i bogatszy zasób wiedzy, rozwija przy-nych, umiejętności współżycia i współdziałania, wczuwania się w cudzedatne w życiu umiejętności, zdobywa doświadczenia, uczy się współży-przeżycia i problemy, okazywania innym swego szacunku i uznania,cia i współdziałania z innymi.Szkoła ułatwia rozwijanie i pogłębianiewspółdecydowania o wspólnych sprawach i ograniczania nastawieńprzekonań i postaw w sferze społecznej, moralnej, ideowej, religijnej.Re-egocentrycznych.Grupy rówieśnicze wpływają pozytywnie także naalizacja tych celów i zadań jest możliwa przede wszystkim dzięki speł-zdrowie psychiczne swych członków.Dzięki bowiem uczestnictwunianiu przez szkołę trzech podstawowych funkcji - dydaktycznej, wy-w grupie dziecko - pisze Z.Zaborowski (1969, s.27) - zdobywa wię-chowawczej i opiekuńczej, czyli dzięki przekazywaniu wiedzy z róż-kszą pewność siebie, odporność i równowagę emocjonalną".nych dziedzin (funkcja dydaktyczna); dzięki kształtowaniu postaw spo-Z ujemnych oddziaływań grupy rówieśniczej na zachowanie jejłeczno-moralnych i ideowych (funkcja wychowawcza); dzięki zaspokaja-członków wymienia się ich niechętny i oporny niekiedy stosunek do oto-niu potrzeb niezbędnych dla prawidłowego rozwoju fizycznego i psy-czenia, spowodowany min.wspomnianym wzrostem pewności siebiechicznego uczniów (funkcja opiekuńcza).i związanym z tym poczuciem niezależności, a także zbyt silnym przy-Wymienione funkcje wzajemnie się uzupełniają, czyli każda z nichwiązaniem do grupy i zawierzeniem jej bez reszty.Mówi się równieżmoże być spełniona w sposób zadowalający tylko wtedy, gdy równieżo niebezpieczeństwie snobizmu, elitaryzmu i separatyzmu członkówpozostałe funkcje znajdują w miarę pełne swe urzeczywistnienie w pro-grupy rówieśniczej, a w związku z tym wyemancypowaniu się ich spodcesie wychowania.wpływów rodziny i szkoły.W polskim systemie szkolnym obowiązkiem uczęszczania do szkołyOgółem udział dzieci i młodzieży w nieformalnych grupach rówieś-są objęte dzieci i młodzież do momentu ukończenia ośmioklasowej szko-niczych przynosi im zdecydowanie więcej korzyści niż strat.Nie wolnoły podstawowej, do której uczęszczają w wieku 7-15 lat.Od 1975 rokuteż zapominać, iż skłonność chłopców i dziewcząt do zrzeszania sięwprowadzono dla dzieci sześcioletnich obowiązek uczęszczania dow tego rodzaju grupy jest naturalną prawidłowością ich rozwoju psychi-tzw.klasy zerowej.Nauczanie w niej odbywa się w formie zabawo-cznego i społecznego (por.J.Piaget, 1929).Błędem byłoby więc utrud-wej, a celem jest wyrównanie różnic w zakresie najbardziej elementar-nianie lub uniemożliwianie im tworzenia zwłaszcza grup zabawowychnych umiejętności, niezbędnych dla łatwiejszego przystosowania sięlub paczek.Chodzi tylko o to, aby nie przybierały one cech gangu w naj-dziecka do warunków życia i pracy szkolnej.Ukończenie ośmioklaso-gorszym znaczeniu tego słowa, czyli nie były zródłem demoralizacjiwej szkoły podstawowej ma zapewnić dalsze kształcenie w każdym ty-dzieci i młodzieży.Warto również pamiętać, iż nadmierna i niedyskret-pie szkolnictwa ponadpodstawowego, czyli średniego.na ingerencja wychowawcza w funkcjonowanie grup rówieśniczych mo- 2.Zrodowiska intencjonalneII.Zrodowiska społeczne i ich znaczenie dla wychowania 5352wyróżnia się trzy modele ich funkcjonowania w zależności od tego, czyFunkcjonowanie szkoły jako instytucji opieki i wychowania zarównowyklucza się lub docenia pracę z uczniami na wzór wychowania rodzin-na poziomie kształcenia podstawowego, jak i średniego nie zawsze od-nego.bywa się bez zakłóceń i niedomagali.Nie jest jednak tak zle, jak przed-Pierwszy model przeciwstawia wychowanie internatowe wychowa-stawił to I.Mich (1976, s.69) w swej książce Społeczeństwo bez szkoły: [.]niu w rodzinie.Zakłada całkowitą niemal izolację wychowanków oduczymy się mówić, myśleć, kochać, czuć, bawić, przeklinać, politykowaćwpływów rodziny.Stanowisko takie podzielał u nas M.Kreutz (1969).i pracować bez udziału nauczycieli".Ale, generalnie rzecz biorąc, trzebaInternat - według niego - powinien funkcjonować na wzór szkół ka-się zgodzić z tym, że we współczesnym szkolnictwie wiele jest do zro-deckich", z pewną namiastką wojskowej dyscypliny, musztry pieszejbienia.Główne przyczyny nieprawidłowego funkcjonowania szkół upa-i ćwiczeń polowych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]