[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przyswoił sobie jedną z najpłodniejszych ideiromantyzmu, umieścił ją w centrum dzieła i rozwinął daleko poza to, co znaczyła dlaromantycznej filozofii.Ową ideą było rozróżnienie między tym, co męskie, a tym, co kobieceoraz postrzeganie ich jako dwóch radykalnie odmiennych wartości tak w sensieprzyrodniczym, jak i w sferze psychicznej, duchowej oraz intelektualnej.Za sprawą tejkoncepcji romantycy (wraz z paroma przedstawicielami niemieckiego idealizmu) znalezli sięw ostrej opozycji do popularnych idei rozpowszechnionych w siedemnastym i osiemnastymwieku, zwłaszcza we Francji.Podstawowe twierdzenie wcześniejszych teorii zawierało się wzdaniu: "dusza nie ma płci".Sprawę stosunków między mężczyzną a kobietą roztrząsano wbardzo wielu książkach, ale wniosek był zawsze ten sam.Ani to co męskie, ani to co kobiecenie reprezentuje cech tak osadzonych w intelekcie i psychice, żeby można je wyróżnić.Takieczy inne różnice psychiczne, dostrzegane między mężczyznami i kobietami, można objaśnićprosto i wyłącznie w kategoriach odmiennego wychowania i wykształcenia.Ten właśnieczynnik odróżnia mężczyzn od kobiet, podobnie jak uczestniczące w życiu społecznymokreślone grupy.Wcześniejsze przeświadczenie o fundamentalnej jednakowości płci byłościśle związane z politycznym żądaniem, które zgłaszane z różnym nasileniem grało ważnąrolę w czasach rewolucji mieszczańskiej.Było to żądanie emancypacji kobiety, równościintelektualnej, społecznej i politycznej.Można jedno dostrzec, jak ściśle splotły się w tymprzypadku teoria i motyw polityczny.Teoria zapewniająca, że kobieta i mężczyzna sąidentyczni, była podstawą domagania się równości politycznej dla kobiety.Wprost czypośrednio oznaczało to jednak, że kobieta - skoro mowa o równości - w istocie rzeczy jest wmieszczańskim społeczeństwie tym samym, czym mężczyzna.A wobec tego emancypacja nie oznaczała, że kobieta jest wolna, bo może rozwijać swe właściwości, jak dotąd nierozpoznane, swe cechy i potencjał; przeciwnie - była emancypowana po to, aby stać sięmieszczańskim mężczyzną."Humanistyczna emancypacja kobiety oznaczała wrzeczywistości taką emancypację, dzięki której kobieta mogła stać się mieszczańskimsamcem.W ślad za reakcyjnym rozwojem politycznym nastąpiła zmiana teorii traktującej ostosunkach między płciami oraz o "naturze" mężczyzny i kobiety.W 1793 roku w Paryżuzamknięto kluby kobiece.Teorię zapewniającą o zasadniczej identyczności psychicznejzastąpiono przeświadczeniem, że istnieje fundamentalna i niezmienna "naturalna" różnicapłci.Pózni romantycy dalej pracowali nad koncepcją fundamentalnej różnicy między tym, comęskie a tym, co kobiece, odwołując się do problematyki historycznej, socjologicznej,lingwistycznej, mitologicznej i fizjologicznej.Znaczenie słowa kobieta - inaczej niż kręguniemieckiego idealizmu i wczesnego romantyzmu - zdawało się zmieniać.O ile wcześniejsłowo to zawierało kwalifikację kobiety jako kochanki, a związek z nią kwalifikowało jakodoświadczenie autentycznego "uczłowieczania", o tyle pózniej oznaczało coraz bardziej"matkę", a więz z kobietą zaczęła oznaczać powrót do "natury" i harmonijny żywot na tejżenatury łonie.Oświecenie negowało istnienie psychicznej różnicy płci.Proklamowało równośćpłci i postawiło znak równania między istotą ludzką a mieszczańskim samcem.W teorii tejodbijały się oświeceniowe starania o uznanie równości kobiet i zapewnienie im wolnościspołecznej.Kiedy jednak mieszczańskie społeczeństwo umocniło swe osiągnięcia i rozstałosię z dotychczasowym postępowym nastawieniem politycznym, wtedy nie była mu jużpotrzebna koncepcja równości płci.Teraz potrzebowało ono teorii akcentującej naturalneróżnice płci, żeby żądaniom społecznej nierówności mężczyzn i kobiet dać podstawyteoretyczne.Kiedy jednak nowa teoria wniknęła głębiej w sprawy psychologii, wtedy okazałosię, że piękne słowa o godności kobiety itd.służą jedynie utrzymywaniu kobiety w pozycjizależności, jako istoty służebnej wobec mężczyzny.Pózniej spróbuję wykazać dlaczego i wjaki sposób społeczeństwo klasowe jest tak ściśle związane z męskimi rządami w rodzinie.Ale już teraz powinno być jasne, że teoria, która faworyzuje uniwersalne znaczenie różnicypłci, powinna wywrzeć mocne wrażenie na szermierzach idei męskich, hierarchicznych,klasowych rządów.I tutaj leży jedna z ważnych przyczyn, dla których Bachofen zyskałsympatię obozu konserwatywnego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]