[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Według opiniipraktyków gospodarczych zarówno utrzymywanie w stanie zamrożenia,jak i kontynuowanie większości zadań pociąga za sobą konieczność prze-znaczenia olbrzymich środków przy dużej niepewności co do efektywnościtych przedsięwzięć.Większość z rozpoczętych w latach ubiegłych inwesty-cji skoncentrowana jest w działaniach produkcji środków produkcji, co niezapewnia prorynkowego przestawienia gospodarki oraz znacznie wydłużaokres zwrotu nakładów.Ponadto zastrzeżenia wielu opiniodawców wzbu-dza wielkość nakładów przewidzianych na kompleks paliwowo-energe-tyczny.Szacunkowe obliczenia ekspertów wskazują, że przeznaczenie ok.50% tych nakładów na inwestycje racjonalizujące i oszczędzające paliwai energię da w perspektywie 10 15 lat większe efekty niż realizacja planuinwestycyjnego proponowanego przez kompleks paliwowo-energetyczny.5.Odejście od kosztowej formuły cen.Dotychczasowa polityka cen,a w zasadzie jej brak, uznawana jest przez większość specjalistów zagłówne zródło procesów inflacyjnych i napięć na rynku konsumpcyjnym.Przyjęcie zasady budowania cen w oparciu o koszty produkcji stało sięantybodzcem w efektywnym wykorzystaniu posiadanych przez podmioty84 gospodarcze środków produkcji.Zagrożenia wynikające z budowania cennp.w oparciu o ceny światowe wydają się być nie większe niż występu-jące obecnie, ale jednocześnie stworzona zostaje perspektywa uzdrowieniasytuacji rynkowej i osiągnięcia na tym polu równowagi.Wymownym tegoprzykładem może być sytuacja na Węgrzech, gdzie przy wszystkich innychtrudnościach społeczno-gospodarczych sytuacja rynkowa jest zrównowa-żona, a zjawiska inflacyjne nie większe niż w Polsce.6.Konieczność odrodzenia sektora spółdzielczego, który w obecnymkształcie nie wykazuje różnic z sektorem państwowym.Rozbudowanastruktura administracyjna na szczeblu centralnym, tworzenie olbrzymichkonglomeratów pseudospółdzielczych (typowy przykład to spółdzielczośćmleczarska) wpływa destrukcyjnie na inicjatywę członkowską, zniechęcado aktywnej działalności.Ponadto ukształtowane w ten sposób strukturyogólnokrajowe wykazują wszystkie negatywne cechy zbiurokratyzowane-go i nieoperatywnego aparatu dyrektywnego sterowania, co w sposób wy-razny kłóci się z podstawowymi założeniami reformy.7.Wykorzystanie inicjatywy społecznej w rozwoju sektora pry-watnego, szczególnie tam, gdzie pozwoli ona na zwiększenie możliwościwykorzystania miejscowych surowców oraz poprawi możliwości zaopa-trzeniowe przemysłu kluczowego.Rozbudowa systemu małych przed-siębiorstw kooperacyjnych (zarówno prywatnych, jak i spółdzielczych),mających dużą elastyczność w działaniu i charakteryzujących się niskiminakładami, stwarzałaby możliwość zwiększenia mobilności większychprzedsiębiorstw państwowych.Osiągnięcie znaczących efektów w zakre-sie intensyfikacji drobnego sektora prywatnego, a także uwolnienie się odzjawisk patologicznych występujących tu obecnie możliwe jest tylko po-przez otwarte wyrażanie woli politycznej i stworzenie trwałych gwa-rancji prawnych dla tego sektora.Dotychczasowe deklaracje, obliczonew zasadzie na efekt propagandowy, w połączeniu z praktyką administracyj-ną oraz skomplikowanym i uznaniowym systemem rejestracji wzbudza[ją]tylko wątpliwości co do wiarygodności intencji i rodzą atmosferę tymcza-sowości, w której aktywizuje się głównie element spekulacyjny.8.Szybkie wdrażanie zasad reformy gospodarczej w działach do-tychczas nią nieobjętych, m.in.budownictwo i handel.Tworzenie enklawnieobjętych bądz objętych częściowo założeniami reformy rodzi napięciatrudne do pokonania nawet w warunkach pełnej równowagi gospodarczej.Prowadzi to do rozbudowy struktur pośrednich, stających się swoistymi85 grupami nacisku i wymuszających stosowanie uznaniowo-rozdzielczegosystemu zarządzania, wbrew założeniom reformy.W związku z tym zakresreglamentacji surowców, półfabrykatów i nośników energii, pomimo de-klarowanych ograniczeń, nie ulega zmianom, a w wielu przypadkach zosta-je rozszerzony.Skutki marnotrawstwa, jakie w takiej sytuacji współwystę-puje, wydają się być znacznie większe od ewentualnych strat społecznychwywołanych likwidacją przedsiębiorstw nieefektywnych lub zaniechaniemprzez nie konkretnej produkcji.9.Ustanowienie przepisów prawnych umożliwiających stworzenierynku kapitałowego, a co za tym idzie powoływanie rad nadzorczych.Wieloletnie doświadczenia wykazały, że efektywność centralnej redystry-bucji środków finansowych jest z reguły znacznie niższa niż bezpośrednielokowanie wolnych kapitałów przez osoby prawne lub fizyczne.Nie należyobawiać się kumulacji kapitału tylko na tych dziedzinach, gdzie stopa zy-sku będzie najwyższa.Już obecnie wiele przedsiębiorstw wykazuje zainte-resowanie w lokowaniu kapitałów w te dziedziny, które zapewnią im trwałepowiązania kooperacyjne lub zaopatrzeniowe.Ponadto istnieje możliwośćsterowania instrumentami ekonomicznymi pożądanego rozwoju, a tymsamym alokacji kapitału.Dopuszczenie do rynku kapitałowego osób fi-zycznych może być także jednym ze stymulatorów motywacyjnego wiąza-nia załogi z przedsiębiorstwem i jego wynikami produkcyjnymi.Może byćtakże jednym z elementów zdejmowania nawisu inflacyjnego.Przejście do realizacji wyżej wymienionych postulatów musiałobynastąpić kompleksowo, gdyż większość z nich jest ściśle ze sobą powią-zana i wdrażanie jednych będzie blokowane przez niepodjęcie innych roz-wiązań.Dotyczy to szczególnie kluczowego zagadnienia, jakim jest zmia-na struktury centrum gospodarczego oraz stabilizacja przyjętych rozwiązańw dłuższym, niż ma to miejsce obecnie, okresie.Według opinii specjalistówprzyjęcie do realizacji postulowanych zmian i rozwiązań daje duże gwaran-cje urzeczywistnienia Uchwały X Zjazdu zmierzającej do przyspieszeniatempa reformy gospodarczej i poprawienia efektywności działania.Znacznaczęść propozycji, które tu omówiono, została uwzględniona w opracowaniuSekretariatu ds.Reformy Gospodarczej1 oraz zasygnalizowana w wystąpie-niu tow.Jaruzelskiego w dniu 25 marca br.1Przypuszczalnie chodzi o powołany we wrześniu 1980 r.Sekretariat Komisji ds.Reformy Gos-podarczej, która opracowywała analizy i ekspertyzy na potrzeby Rady Ministrów.86 Ponieważ aktualnie najistotniejszą sprawą jest znalezienie konkretnychrozwiązań realizujących ogólne kierunkowe zalecenia zatem należałobyzwrócić się ponownie do konsultantów z prośbą o szczegółowe propozycjenp.w następujących ważnych sprawach: reforma centrum (co zostawić, co zlikwidować, co z ludzmi itp.); co z handlem zagranicznym (czy zostawić p[rzedsiębiorstwa] h[andlu]z[agranicznego], czy nie, co z MHZ jaka jego rola); które działy gospodarki powinny uzyskać preferencje inwestycyjnei gdzie należy szukać środków materiałowych i finansowych; kierunki wykorzystania inicjatywy prywatnej (rynkowy, kooperacyj-ny, inne), instrumenty sterowania zasobami pracy i prywatnymi środkamifinansowymi; jak powinna wyglądać reforma spółdzielczości, aby stała się ona jed-nym z ogniw realizacji aktywności społecznej; jakie powinny być konieczne dorazne działania uderzeniowe ?yródło: AIPN, 0752/1, t.2, k.130 136, mps.87 Nr 81987 marzec 31, Warszawa Wypowiedz I sekretarza KC PZPR gen
[ Pobierz całość w formacie PDF ]