[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Kontynuacja epickich tradycji epopei w utworach pozytywizmu(Młodej Polski) - „Nad Niemnem", „Potop", Chłopi"- mimo iż „Pan Tadeusz" Mickiewicza jest uznawany za ostatnią wielką epopeję literatury polskiej czy wręcz światowej, to jednak w następnych epokach pojawiają się pozycje literackie, które kandydują do tego miana; nie mają one jednak zbyt dużego związku z epopeją w klasycznym tego słowa znaczeniu;- przyglądając się powieści „Potop" Sienkiewicza zauważamy wiele cech epopei: akcja rozgrywa się w czasach mających duże znaczenie dla Polski; bohaterowie dokonują wielkich czynów itp.itd.; mamy jednak kilka ważnych nowości: utwór jest skonstruowany wg zasad powieści realistycznej i jest raczej pozbawiony typowych dla klasycznej epopei środków artystycznych; drugą sprawą są bohaterowie: główny bohater „Potopu" nie jest ideałem przez całą długość utworu: zmienia się od postaci bardzo negatywnej aż do pozytywnej; poza tym mamy tu też koncentrację na przeszłości historycznej - rolę dydaktyczną nie tylko jeżeli chodzi o sylwetki moralne;- kolejną wielką epopeją są „Chłopi" Reymonta - jest to już kolejna epoka; jest to dokładny i drobiazgowy opis życia wsi i stosunków panujących; jest to epopeja polskiej wsi końca dziewiętnastego wieku; widzimy tu wszystko, co wiąże się z życiem wsi: nadrzędność pór roku nad wszystkimi wydarzeniami, problemy związane z ustawami carskimi (uwłaszczenie, serwituty);18.Pamiętnik Rzeckiego jako przykład postawy romantycznej- poza tym, że pamiętnik nie może być postawą, to widzimy w nim obraz jego autora - człowieka będącego na wskroś romantykiem;- wychowywał się już w czasie zaborów, gdy dojrzewały idee romantyczne; wszyscy oczekiwali nadejścia Napoleona na odsiecz Polsce; jego nadzieję na odsiecz któregoś z Bonapartych nie zaburzają klęski dwóch kolejnych powstań; namawia nawet swojego przyjaciela - Stanisława Wokulskiego do udziału w powstaniu styczniowym;- wcześniej ma miejsce wiosna ludów, w której objawia się kolejny romantycznych aspekt ideologii Rzeckiego - walka o naszą i waszą wolność - poświęcanie się za wolność innych uciskanych narodów;- widzimy, że jest naiwny politycznie - stosuje romantyczne metody oceniania wszystkich i wszystkiego (uważa, że Wokulski robi to wszystko dla dobra kraju chociaż ten jest tylko zakochany);- ostatecznie okazuje się, że ze swoimi ideami staje się anachroniczny i jest uznawany za relikt przeszłości; nie jest rozumiany i sam nie rozumie otoczenia - nowej ideologii; jest uznawany za dziwaka dzięki swojemu ubiorowi i zachowaniu - czuje się więc (romantycznie) samotny i wyobcowany; jego świat ogranicza się do subiektowania w sklepie Wokulskiego, jego psa i małego pokoiku w którym mieszka; gdy ten malutki świat zaczyna się zapadać w sobie (wyrzucony z pracy po sprzedaży sklepu) - on umiera wraz z nim;19.Tendencje romantyczne w „Nad Niemnem" i „Lalce"- w „Lalce" Prusa, poza romantycznością Rzeckiego (punkt 18) jest również postawa Wokulskiego: jego romantyczna (nieszczęśliwa, bez możliwości realizacji, z próbami samobójczymi itp.); drugim aspektem jego romantyczności jest jego odrzucenie przez społeczeństwo po powrocie z zesłania po, również romantycznym, powstaniu styczniowym; poza tym jest wielką indywidualnością w swojej dziedzinie (handel); poświęca się również dla własnych ideałów; w ramach romantycznej walki zbrojnej o „naszą i waszą wolność" mamy jeszcze przyjaciela Rzeckiego, który brał udział w Wiośnie ludów - Augusta Katza; Ogólnie Prus pokazuje, że pokolenie romantyków jest na wymarciu i praktycznie jest na to wymarcie skazane;- „Nad Niemnem"?20.Scharakteryzuj nowelę jako gatunek typowy dla literatury pozytywistycznej(definicja, przykłady niżej)- Największy rozwój noweli przypada właśnie na okres pozytywizmu - wynika to z charakterystyki tego gatunku, który idealnie nadawał się do realizacji założeń epoki;- po pierwsze jest to krótki utwór pisany prozą (kilka do kilkudziesięciu stron max) - mała objętość sprzyja komunikatywności i koncentracji na jednym temacie oraz nie przeraża niektórych słabiej oczytanych ludzi swoją objętością; pisanie prozą pozbawioną zaawansowanych chwytów artystycznych upraszcza przekaz i jest jasny dla wszystkich; te cechy idealnie nadają się więc do przekazu dydaktycznego, który był podstawowym założeniem tej epoki;- po drugie mamy tu jasno zarysowaną akcję, zwykle jednowątkową; akcja rozgrywa się w krótkim okresie, choć pojawić się mogą wstępy wprowadzające w historię podanych wydarzeń; akcja rozwija się jasno w kierunku punktu kulminacyjnego nie rozpraszając uwago czytelnika zbędnymi opisami i komentarzami autora; przekaz jest więc oczywisty i obiektywny;- dzięki temu autorzy mogą poruszać wiele aktualnych problemów społecznych pokazując je na tle codziennego życia ludzi epoki;- warto wspomnieć o czymś, co zwane jest teorią sokoła - potrzebą istnienia pewnego stałego motywu, który ciągnie się przez cały utwór (np.„Dym" Konopnickiej);21
[ Pobierz całość w formacie PDF ]