[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.lStruktury konsultacyjne, ogólne lub branżowe (przykładowo w takich dziedzinach, jak lekarstwa, artykuły spożywcze, kosmetyki, środki ochrony roślin), mające na celu reprezentowanie ich uczestnictwa w procesie podejmowania decyzji.llRozwój programów informacyjnych i edukacyjnych, mających na celu poszerzenie wiedzy konsumentów.Działania w tym zakresie mają szczególnie istotne znaczenie w krajach, takich jak Polska, gdzie rynek nie wymusza w sposób dostateczny jakości, a firmy łamiące nagminnie prawa konsumentów nie w sposób naturalny z niego eliminowane.Towarzyszącym zjawiskiem jest niski poziom kultury prawnej i wiedzy o mechanizmach wolnego rynku.llFunkcjonowanie mechanizmów odwoławczych, pozwalających na skuteczne egzekwowanie roszczeń konsumenckich.lSystem samokontroli, oparty na samodyscyplinie podmiotów prowadzących działalność rynkową, organizowanej i egzekwowanej przez odpowiednie organy związków zrzeszających zainteresowanych uczestników obrotu gospodarczego.Niewątpliwie zasadnicza przesłanką podejmowania samokontroli jest motyw ochrony własnych interesów: w celu zapewnienia skuteczności oddziaływania na rynek na dłuższą metę konieczne staje się ograniczenie pewnych praktyk, szczególnie rażących opinię publiczną i wywołujących sprzeciw ze strony społeczeństwa.Ponadto w interesie prowadzących działalność leży uporządkowanie i wzajemne przestrzeganie zasad działania na rynku, konkurowania, „reguł gry”.Jednak bezpośrednią przyczyna wykształcenia się samodyscypliny był rozwój koncepcji interwencjonistycznych i wzrost kontroli zewnętrznej; samodyscyplina zrodziła się jako działanie alternatywne.Dopełnieniem prawnej i pozaprawnej ochrony interesów konsumentów jest ich „samoobrona”.W sytuacji, gdy istniejące regulacje prawne i samokontrolne nie zapewniają w pełni skutecznego zabezpieczenia interesów konsumentów, istotnego znaczenia nabierają działania obronne ze strony zainteresowanych.Realizowane są one poprzez liczne organizacje konsumenckie i społeczne lub instytucje prywatne czy państwowe, mające na celu ochronę interesów konsumentów.Rola organizacji konsumenckich w zakresie ochrony przed nieuczciwymi praktykami jest różna w różnych krajach, zależnie m.in.od siły, ukierunkowania i stanu zorganizowania tego ruchu, a także stopnia poparcia ze strony rządu i ewentualnej kontrakcji kół gospodarczych.Polega to przede wszystkim na zapobieganiu skutkom nieuczciwych praktyk rynkowych względnie łagodzenia tych skutków: poprzez wszelkiego rodzaju formy informowania konsumentów, łącznie z prowadzeniem akcji edukacyjnych - w szkołach i dla dorosłych, organizowaniem środków obiektywnej informacji, „konkurencyjnej” dla reklamy i uzupełniającej niedostatecznie przez nią pełnioną funkcję informacyjną.Reasumując, naruszenie interesów konsumenta może nastąpić tak wskutek realizowania funkcji nakłaniającej reklamy (ograniczenie swobody decyzji zakupu, kształtowanie negatywnych, niekorzystnych dla jednostki lub z punktu widzenia ogólnospołecznego postaw, formułowania nieracjonalnego wzorca konsumpcji itp.).Może się to wiązać z narzuceniem konsumentowi niekorzystnych dla niego warunków umowy, wprowadzeniem w błąd w tym zakresie bądź stosowaniem metod sprzedaży wykluczających racjonalne podjęcie decyzji.Może wreszcie wynikać z szeroko rozumianej wadliwości towarów czy ich nieodpowiedniego oznakowania.Zakres działań naruszających interesy ekonomiczne, fizyczne czy moralne konsumenta, bądź po prostu wykorzystujące jego słabszą pozycję jest praktycznie nieograniczony.W miarę rozwoju metod marketingowych, aktywizowania promocji, pojawiają się coraz bardziej wyrafinowane praktyki tego rodzaju.Zapewnienie możliwie skutecznej ochrony przed takimi właśnie naruszeniami oznacza równocześnie konieczność pewnych ograniczeń swobody działania przedsiębiorstwa na rynku, a więc wkroczenie w sferę sprzecznych.interesów.O zakresie interesów konsumenta, które zostaną uznane za zasługujące na ochronę, decydują zatem zmienne w czasie i zróżnicowane w przestrzeni czynniki społeczno-polityczne.P.Kotler, Marketing Management, Analysis, Planning, Implementation and Control, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey 1998, w tej sprawie por.też K.Przybyłowski, S.W.Hartley, R.A.Kerin, W.Rudelius, Marketing, Dom wydawniczy ABC, Warszawa 1998.por.M.Rybak, Etapy rozwoju etyki, w: Etyka biznesu gospodarki i zarządzania, red.Naukowa W.Gasparski, A.Lewicka-Strzałecka, D.Miller, wyd.Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, Fundacja „Wiedza i Działanie” im.L.Von Misesa i T.Kotarbińskiego, Warszawa 1999, s.95.Warto tu podkreślić, że w nowoczesnym marketingu z natury rzeczy chodzi nie tylko o zaspokojenie obiektywnych potrzeb człowieka, ale także o zaspokojenie jego pragnień, którymi można dowolnie manipulować.Jak wyżej, s.95.A.Mokrysz-Olszyńska, Ochrona interesów uczestników działalności rynkowej w głównych systemach prawnych państw kapitalistycznych, SGPiS, Warszawa 1989.Odwołano się tu do czterech elementów marketingu mix (produkt, cena, promocja, dystrybucja) po raz pierwszy sformułowanych przez profesora E.Jerome'a McCarthy'ego w: Basic Marketing: A managerial Approach, Homewood III.1960, cytowano za K.Przybyłowskim, S.W.Harley'em, R.G.Kerinem i W.Rudeliusem, por.Marketing, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1998, s.14.Warto tu zaakcentować, że czynniki te i działania z nimi związane podlegają kontroli menedżera.K.Przybyłowski, S.W.Hartley, R.G.Kerin, W.Rudelius, jak wyżej, s.15.Tamże, s.16
[ Pobierz całość w formacie PDF ]