[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.I w tym nurcie można by doszukaćsię pola działania zbuntowanego i niepokornego bohatera naszej opowieści.Antyjudaizm czy antysemityzmWrogość wobec judaizmu jest immanentną częścią chrześcijaństwa do tego stopnia, żewłaściwie nie można sobie wyobrazić wiary w Jezusa bez potępienia żydów wyznawcówjudaizmu.Cały Nowy Testament jest przesycony antyjudaizmem poczynając odwypowiedzi samego Jezusa, który wielokrotnie gani tradycyjnych żydów, grozi im i nazywaprzeciwnikami Boga (Ak 10, 13-15; Mt 23), a na Listach św.Pawła kończąc.Przypomnijmysobie uparcie powtarzane stwierdzenia Pawła, że to żydzi zabili Jezusa, i wywody o ichdomniemanej winie (choćby List do Rzymian 2), albo też absurdalne oskarżenie judaistów, żenie chcieli uznać Jezusa za mesjasza (List do Rzymian 9, 30-33).Praktycznie rzecz biorąccały Nowy Testament jest jednym wielkim potępieniem żydów, co właściwie wydaje sięzrozumiałe, ponieważ młoda sekta Jezusowa broniła się w ten sposób przed zarzutem herezjize strony dominujących judaistów, a wiadomo: atak zawsze najlepszą obrona.Dziś można tylko przypuszczać, jak wyglądałaby sytuacja, gdyby to judaizm zwyciężył.Prawdopodobnie skończyłoby się takimi samymi prześladowaniami, tyle, że z zamiana miejsc dyskryminowani byliby chrześcijanie.I być może to chrześcijaństwo wtedy stałoby sięwyznaniem ograniczonym do jednej grupy etnicznej, a nazwa religii byłaby używanazamiennie z nazwą określonego ludu, jak dziś występuje to w przypadku żydów judaistów i%7łydów Izraelitów.Tu należy oddać słuszność Pawłowi, który natychmiast dostrzegłniebezpieczeństwo zamknięcia się w ramach religii narodowej.Okazało się, że wejście tejskromnej sekty w świat grecko rzymski nadało jej charakter uniwersalny i uratowało odzapomnienia, które pochłonęło tyle innych odłamów judaizmu.A z pewnością nie było to łatwe.Jeśli poczytamy Pawłowe Listy, niemal w każdympojawia się albo uzasadnienie dla działalności misyjnej poza judaizmem, albo obronachrześcijan, którzy nie byli wcześniej żydami, co wyraznie świadczy o wątpliwościachnurtujących to środowisko.W takiej atmosferze trudno spodziewać się tolerancji i duchazrozumienia dla odmiennych poglądów i nie można się dziwić, że chrześcijanie od początkusą tak antyżydowscy.Temperatura sporu jeszcze wzrośnie po upadku powstania i zburzeniu Jerozolimy (70 ne).Czego Paweł nie zdążył już zobaczyć.W obliczu tak ogromnej klęski przywódcy judaizmuzwierają szeregi i ostatecznie potępiają reformy Jezusa; nie można przecież podejmowaćryzykownych dyskusji i zmian, kiedy trzeba się jednoczyć przeciw śmiertelnemu wrogowi, aIzraelitom grozi zagłada.Właśnie w tym okresie do odmawianej trzy razy dziennie 59tradycyjnej modlitwy Osiemnaście błogosławieństw żydzi dodają prośbę o zniszczenieheretyckich noserim, czyli nazarejczyków, jak nazywali wtedy chrześcijan.Nieprzypadkowona przełomie I - II wieku ne Hillel Szamai, Johannan Ben Zakkai, Gamaliel, Elijazer BenHirkan, Akiba i inni dokonują opracowania żydowskiego prawa religijnego (Tora).Ich pracastaje się ideologiczną podstawą obrony zagrożonego judaizmu i narodu, ale dla chrześcijanjest tylko kamieniem obrazy potwierdzającym zatwardziałość żydów wobec naukJezusowych.Tak, więc sytuacja okazuje się patowa: żadna ze stron nie chce i nie może ustąpić walcząco swoje przetrwanie, a przy braku logicznych argumentów jedyna metodą przekonywaniaadwersarza pozostała siła, i tutaj chrześcijaństwo okazało się sprawniejsze.To ono zdobywaw końcu poparcie państwa i zaczyna dyskryminować, a potem prześladować żydów, mimo żeod II wieku ne judaiści posiadali już rzymskie obywatelstwo.Niezrozumienie i wzajemna wrogość wzrosną jeszcze bardziej w ciągu drugiego stuleciapo nieudanych antyrzymskich powstaniach judaistów na Cyprze i w Cyrenie (115, 116) oraz,największym, w Palestynie w latach 132 135.Pod wpływem tych klęsk chrześcijańscyprzywódcy świadomie odrywają się od żydowskich korzeni.I tak w 190 roku biskup RzymuWiktor zmienia tradycyjna datę święta zmartwychwstania Jezusa (Wielkanoc) obchodzonegodotąd razem z żydowska paschą 14 dnia miesiąca nisan na jego życzenie święto przesuniętona pierwszą niedzielę po 14 nisan albo po pierwszej wiosennej pełni księżyca (uzna todopiero sobór w roku 325).Natomiast wieczorny posiłek (agape), spożywany przezchrześcijan na pamiątkę ostatniej uczty paschalnej Jezusa, zostaje zastąpiony przez codziennąmszę z symboliczną tylko ucztą, zwaną eucharystią, odprawiano rano.%7łydowski chlebpaschalny zastąpi chrześcijańska hostia, w której ma być zawarte ciało Chrystusa, a paschalnewino zostaje uznane za przemieniona krew Chrystusa.Ostatecznie rytuał eucharystii ustaliłsię w roku 210, odróżniając w ten sposób chrześcijan od ortodoksyjnych żydów.Przełomem okazał się IV wiek.W roku 313 chrześcijaństwo uzyskuje status wyznaniatolerowanego na terenie cesarstwa, a po Soborze Nicejskim (325), zwołanym na rozkazKonstantyna Wielkiego, całkowicie zmienia swoje oblicze, przyjmuje nowe dogmaty iodrzuca surowy judaistyczny monoteizm, aby za tę cenę stać się religią państwową.Teraz już długo nie trzeba było czekać na otwarte żydowskie wystąpienia pisarzFirmicus Maternus wzywa cesarzy do prześladowania niechrześcijan, a w latach 347-357zaczynają się bezpośrednie fizyczne napaści na żydów.W V wieku zostaje zlikwidowanyjudaistyczny patriarchat w Rzymie, a w 532 roku bizantyjski cesarz Justynian pozbawiażydów prawa do świadczenia przeciw chrześcijanom w sadzie i nakazuje czcić ich podprzymusem.Pozwala się na burzenie synagog w Bizancjum, Galii i w państwie Gotów.Wlatach 612-626 żydzi zostają zmuszeni do opuszczenia kilku chrześcijańskich krajów wEuropie, miedzy innymi Galii i państwa Gotów
[ Pobierz całość w formacie PDF ]