[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W Rzeczypospolitej Krakowskiej tworzył Gustaw Ehrenberg, znany jako autor pieśni Szlachta w roku 1831 (Gdy naród do boju.).Z Uniwersytetem Jagiellońskim był związany Wincenty Poi, który wydał takie zbiory poetyckie, jak Pieśni Janusza i Pieśń o ziemi naszej.W zaborze pruskim najwybitniejszym poetą był Ryszard Berwińs-ki.Za działalność patriotyczną więziły go władze austriackie i pruskie.Jego dramatyczne wiersze zawierały rewolucyjną treść w kunsztownej formie poetyckiej.W zaborze rosyjskim pisał na nutę ludową Teofil Lenartowicz, nazwany „lirnikiem mazowieckim".Wydał on m.in.takie zbiory wierszy, jak Lirenka, Nowa lirenka, Polska ziemia w obrazach, Piosenki195wiejskie dla ochronek.Podobną poezję tworzył Władysław Syro-komla (Ludwik Kondratowicz), związany z Wilnem i okolicą (Gawędy i rymy ulotne).Rozwijającej się wokół stronnictw politycznych publicystyce filozoficznej, społecznej i literackiej na emigracji sekundowała publicystyka krajowa.W zaborze pruskim uprawiał ją Edward Dembowski, w rosyjskim — Narcyza Żmichowska i Henryk Kamieński, w Wilnie — Szymon Konarski i Piotr Ściegienny.W czasach romantyzmu działali August Cieszkowski, Bronisław Trentowski, Karol Libelt — twórcy filozofii narodowej.***Prócz poezji, publicystyki i myśli filozoficznej rozwijała się w kraju proza powieściowa.Polską powieść reprezentuje Józef Ignacy Kraszewski, który swą bogatą twórczością oraz działalnością publicystyczną i obywatelską zastąpił wiele zlikwidowanych przez zaborcę instytucji kulturalnych.Kraszewski jest m.in.autorem powieści obyczajowych (Latarnia czarnoksięska), ludowych (Ulana, Chata za wsią) i społecznych (Ostatni z Siekierzyńskich, Powieść bez tytułu).W świadomości kulturalnej Polaków pisarz ten funkcjonuje jednak głównie jako autor powieści historycznych.Wydawał je lat kilkadziesiąt, zapoznając naród z jego historią, o której w szkole mówić nie było wolno.Największą popularnością cieszą się powieści saskie: Hrabina Cosel, Brtihl, Z siedmioletniej wojny oraz powieść sięgająca polskiej prehistorii, Stara baśń.W jego ślady poszedł Józef Korzeniowski.Do najwybitniejszych jego powieści należy Kollokacja.Przedstawił w niej pisarz ^satyrycznym kształcie obraz życia ziemiańskiego na Wołyniu.Korzeniowski napisał także kilka powieści poświęconych miastu, w których ukazał galerię postaci z różnych środowisk ( Wędrówki oryginała, Krewni, Garbaty i innej.Romantyzm był złotym wiekiem poezji polskiej.Najwybitniejsi jego przedstawiciele wzbogacili naszą literaturę narodową arcydziełami liry-196cznymi, a ponadto dramatycznymi i epickimi.Romantycy mieszali rodzaje i gatunki literackie.Typowo romantyczne zasady poetyki realizowali w poemacie dygresyjnym, poemacie historiozoficznym, stylizowanej prozie romantycznej, a nade wszystko w dramacie romantycznym, w którym nie respektowali reguły trzech jedności.Dramat romantyczny charaktryzowała luźna kompozycja, łączenie elementów epickich z lirycznymi, wątków fantastycznych z realistycznymi, tragizmu z komizmem, patosu z groteską.Ten swoisty synkretyzm pozwalał ukazywać antynomiczne idee i różnorodne racje.Obok typowo romantycznych gatunków w omawianej epoce rozwijała się powieść obyczajowa i historyczna, gawęda szlachecka, komedia obyczajowa i kostiumowo-historyczna oraz różne odmiany liryki.NOTKI BIOGRAFICZNEAleksander Fredro żył w latach 1793—1876.Urodził się w zubożałej rodzinie szlacheckiej, która dzięki gospodarności ojca wzbogaciła się i uzyskała austriacki tytuł hrabiowski.Fredro kształcił się w domu.W 1809 r.na ochotnika wstąpił do szeregów dowodzonych przez księcia Józefa Poniatowskiego i wziął udział w wyprawie Napoleona na Moskwę.Za bohaterską postawę otrzymał krzyż Virtuti Militari oraz order Legii Honorowej
[ Pobierz całość w formacie PDF ]