[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Czasem w wąskichdefinicjach akcentowane są skutki bądz drastyczność zachowań.W literaturze przedmiotu spotkać można wiele sposobów klasyfikacji zachowańskładających się na przemoc fizyczną.Według I.Pospiszyl (1994) przemoc fizycznaobejmuje różne formy zachowań, które mogą występować w postaci czynnej lub biernej.Do czynnych form przemocy fizycznej zalicza ona przede wszystkim bicie - począwszyod klapsów, wymierzonych policzków, poprzez bicie pięścią, przedmiotem, do bicia na oślep .Czynne formy to także kopanie, zmuszanie do uwłaczających usług, oparzenia,okaleczenia, duszenie, usiłowanie lub dokonanie zabójstwa.Z kolei przemoc fizycznabierna to różnego rodzaju nakazy i zakazy (np.opuszczania domu, chodzenia, mówienia).Zdaniem Grochocimskiej (1999) przemoc fizyczna może przybierać formębezpośrednich lub pośrednich zachowań napastliwych bądz destrukcyjnych.Zachowania napastliwe to zachowania skierowane na określony podmiot, których celemjest zadanie bólu, wywołanie strachu lub wyrządzenie przykrości.Do zachowańnapastliwych zaliczyć można: uderzanie, trącanie, szarpanie, wyrywanie, ciągnięcie,szczypanie, ściskanie, duszenie, kopanie, wykrzywianie się, przedrzeznianie, pluciei gryzienie oraz rzucanie, uderzanie czy kłucie za pomocą przedmiotów martwych.Te formy Grochocimska zalicza do prostych zachowań napastliwych, ich czas trwaniajest krótki, Agresja może mieć również formę złożonych zachowań napastliwych-takich jak bójki czy przestraszanie - których czas trwania jest wyraznie dłuższyniż zachowań prostych.Oprócz zachowań napastliwych przemoc fizyczna obejmujetakże zachowania destrukcyjne, których celem jest uszkodzenie lub zniszczenie rzeczy,przedmiotów.Należą do nich: darcie, uderzanie, rzucanie, kopanie i wybuchy złości.Prezentowane formy zachowań napastliwych i destrukcyjnych mają charakterbezpośredni.Pośrednia przemoc fizyczna dotyczy tych zachowań agresywnych, którewyrządzając szkodę lub przykrość osobie będącej obiektem agresji, jednocześnienie przybierają formy skierowanego na nią ataku.Pośrednia przemoc fizyczna obejmujezarówno zachowania napastliwe (przeszkadzanie, dokuczanie, zanieczyszczanie),jak i destrukcyjne (psucie, darcie, brudzenie, wybijanie szyb).86 PRZEMOC W RODZINIE JAKO yR�DAO ZACHOWAC AGRESYWNYCH DORASTAJCEJ MAODZIE%7łYAnalizowane sposoby klasyfikacji form zachowań przez badaczy ukazują szerokizbiór zachowań uznanych za przejaw przemocy fizycznej.Przeprowadzone przez M.Jarosz (1998) w środowisku szkolnym badaniawykazały, iż zachowania, takie jak: kopanie, bicie pięściami na oślep, obezwładnianie,przywiązywanie, krępowanie pasami, systematyczne bicie na tzw.wszelki wypadek,rzucanie ze złością przedmiotami - zdecydowana większość respondentów (ponad 92%)uznała za przemoc w stosunku do dziecka.Niewiele niższa częstość (70% - 80%)przypadła w udziale zachowaniom typu: wykręcanie ręki, ciągnięcie za ucho czy solidnelanie za przewinienie.Tylko połowa osób traktowała szarpanie, potrząsanie dzieckiemjako przemoc.Bicie za przewinienie rzadko identyfikowano jako formę przemocyfizycznej wobec dzieci.Ta kategoria zachowań uzyskała najniższą częstość - zaledwie 11%.Do następstw somatycznych przemocy fizycznej wobec dzieci zalicza się129:�� sińce i obrzęki występujące na różnych częściach ciała: twarzy, ramionach, klatcepiersiowej, plecach, pod pachami, po wewnętrznej stronie ud i ramion;�� krwawe pręgi i regularne przebarwienia skóry na plecach, pośladkach, na nogach,stopach, dłoniach, często przybierające kształt narzędzi, którymi zostały zadane;�� ślady rąk od gwałtownego chwytania, potrząsania;�� ślady duszenia, wiązania;�� rany twarzy u niemowląt i małych dzieci, np.typowe u małych dziecikarmionych na siłę rany wędzidełka, obrażenia warg mogące być wynikiempróby uspokojenia dziecka, naderwanie małżowiny ucha;�� blizny na ciele, szczególnie gdy jest ich wiele i w różnym stadium gojenia;�� trwałe ubytki włosów powstałe w wyniku wyrwania ich razem ze skórąlub jako wyraz stresu emocjonalnego;�� nietypowe ślady po oparzeniach;�� urazy głowy, najczęściej spowodowane biciem głową o drzwi lub ścianę;�� złamania i zwichnięcia kości;�� obrażenia wewnętrzne jamy brzusznej (dominują wśród przyczyn zgonów);�� widoczna trudność w chodzeniu lub siadaniu;�� zwiększona wrażliwość na dotyk (szczególnie ramion, pleców, pośladków);129 Zaburzenia rozwojowe dzieci krzywdzonych emocjonalnie.Rozpoznanie i interwencjapsychospołeczna w doświadczeniach brytyjskich i polskich , red.Iwaniec D., Szmagalski J., Wyd.Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005, s.154 -167, s.162 - 16387 PRZEMOC W RODZINIE JAKO yR�DAO ZACHOWAC AGRESYWNYCH DORASTAJCEJ MAODZIE%7łY�� brak reakcji na ból (w rezultacie długotrwałej przemocy fizycznej);�� ospałość, apatia, brak koncentracji;�� potliwość;�� reakcje regresyjne, np.brak kontroli fizjologicznej u dziecka powyżej 4 rokużycia (brudzenie bielizny, moczenie się, torsje);�� reakcje kompulsywne, np.ssanie palca, obgryzanie paznokci; reakcje niecelowe,obżarstwo.Natomiast do konsekwencji poznawczych, emocjonalnych, behawioralnych przemocyfizycznej wobec dzieci można zaliczyć130:�� brak lub zachwianie poczucia bezpieczeństwa;�� brak przynależności uczuciowej do osób najbliższych;�� obniżona samoocena, brak poczucia własnej wartości;�� nieakceptowanie siebie;�� poczucie zagubienia, bezsensu;�� trudności w nawiązywaniu kontaktów z otoczeniem;�� poczucie krzywdy, winy;�� depresja;�� egocentryzm;�� lęki;�� koszmary nocne;�� bierność;�� postawa zależności;�� zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi; zaburzenia aktywności społecznej;zaburzenia sfery intelektualnej uwarunkowane organiczne (np.upośledzenieumysłowe, otępienie);�� zaburzenia zachowania związane z trudnością kontrolowania emocjii rozpoznawania sytuacji społecznych; zaburzenia nerwicowe i nerwice;�� lękliwość w stosunku do dorosłych (gwałtowne uchylanie się od odpowiedzina gest);�� obojętność na płacz innych dzieci;�� brak poczucia realności - ucieczki w świat fantazji;�� zachowania agresywne lub (i) autodestrukcyjne;130Marzec - Holka K. Nie będziesz bił dziecka swego.Studium z zakresu profilaktyki społecznej,Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Bydgoszcz 1996, s.26 - 2788 PRZEMOC W RODZINIE JAKO yR�DAO ZACHOWAC AGRESYWNYCH DORASTAJCEJ MAODZIE%7łY�� silna potrzeba kontrolowania innych, wyrażana np.poprzez zachowaniaagresywne;�� alkoholizm, narkomania;�� stosowanie przemocy fizycznej w życiu dorosłym, w tym także wobec dzieci.Opierając się przede wszystkim na rezultatach badań przeprowadzonych w krajachEuropy Zachodniej i Stanach Zjednoczonych, badacze zajmujący się tą problematykądo czynników związanych z przemocą fizyczną zaliczają:�� niski poziom odporności na frustrację łączący się z trudnościami życiacodziennego,�� nierealne oczekiwania w stosunku do dziecka zarówno w sferze zachowań, jaki osiągnięć oraz wyglądu,�� doświadczenie przemocy w dzieciństwie przez rodzica, który był nie tylkoofiarą, ale także częstym jej obserwatorem,�� nadmierne spożywanie alkoholu,�� preferowanie kontroli punitywnej,�� niektóre cechy dziecka - opóznienia rozwoju, specjalne wymagania, przewlekłechoroby, różne upośledzenia fizyczne.Przemoc fizyczna jest tematem kontrowersyjnym.Niektórzy rodzice uważająbowiem, iż jest doskonałym środkiem w utrzymaniu posłuszeństwa swych dzieci
[ Pobierz całość w formacie PDF ]