[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Z atrudniał ich jak o w łasnych faktorów podarendarzy zbierających za niego podatki lub trzym ających dzierżawy119.Udzielał im pomocyi protekcji, odwoływali się oni do niego w najtrudniejszych m o m e n ta c h 120.W spółpraca Mojżeszowicza z %7łydami w Wielkim Księstwie Litewskim m iała cechy zarówno p a tro n a tu oficjalnego121 nad instytucjam i żydowskimi takim i ja k kahały oraz wyższe szczeble autonom ii żydowskiej, ja k i cechyp a tro n a tu nad w łasną siatk ą klientów żydowskich.Dla Mojżeszowicza bardzo w ażna była ścisła w spółpraca z w łasnym ikrewnymi.J a k w spom niano, początek jego kariery był związany z działalnością u boku ojca Mojżesza Aazarowicza oraz starszego b ra ta Sam uela.Do współpracowników Aazarza należał też jego m łodszy b ra t Jo n asz,również faktor królewski122.Dla działalności ekonomicznej A.Mojżeszowiczak.273: Zwirowicz 15 XI 1639, ML 108, k.690: Staroduba 29 XI 1639, ML 108, k.707:Krasnego w Ziemi Siewierskiej 29 XI 1639, ML 108, k.708: poza tym dzięki suplikom Mojżeszowicza wydano także przywilej dla Grodna Regesty i nadpisi, t.1, nr 907, a także dlaPołągi i Gorżd, Lietuuos magdeburginią miestą privilegijos ir aktai, t.2: Kretinga, Sku-odas, Zauliai, Zuentoji, Variniai, Vieliuona, Vierksniai, Virbalis, Vladislavovas, oprac.A.Tyla, D.%7łygelis, Vilnius 1997, nr 48, oraz Jurborka 9 IX 1642, Lietuvos magdeburginiąmiestą privilegijos ir aktai, t.1: Joniśkis, Jurbarkas, oprac.A.Tyia, Vilnius 1991, nr 98.114 I.Cohen, op.cit., s.25.115 AR V, 9921, k.1, A.Mojżeszowicz do K.Radziwiłła z Wilna 28 I 1636.116 ML 348, k.439-440, Kontumacyja ur.Ernestowi Noldowi pułkownikowi naszemu naniewiernych %7łydów zboru brzeskiego, grodzieńskiego, pińskiego , 23 V 1661.117 S.Dubnow, op.cit., s.117, 138, 182-183, 193.Zapisy te są jedynie zapisami sum, jakieWaad był winny Mojżeszowiczowi, niestety brak w nich informacji, z jakiego tytułu orazkiedy zostały te powinności zaciągnięte.118 I.Cohen, op.cit., s.31.119 AR V, 8809, k.12, A.Mojżeszowicz do K.Radziwiłła z Zabłudowa 29 VII 1640; AR X(Archiwum Kiszków), 509, karty niepaginowane, Potwierdzenie przyjęcia wpłaty od faktoraAazarza Mojżeszowicza , 26 X 1643.12 jyjK i9g k.131, Oblata protokołu oskarżenia wniesionego przez %7łydów faktorów królewskich Aazarza i Jonasza Mojżeszowiczów przeciw staroście liwskiemu Stefanowi Oborskiemu , 11 III 1658.121 Jest to też cecha typowa dla Hoijuden w Europie Zachodniej, byli oni zazwyczaj oficjalnymi lub półoficjalnymi sztadlanami żydowskimi, por.S.Stern, The Court Jews, Philadel-pia 1950, s.177-208.122 Swoją działalność Jonasz Mojżeszowicz rozpoczął w latach trzydziestych XVII w.i prowadził w takich samych obszarach jak jego starszy brat, nie doszedł jednak do tak wysokiejpozycji, gdyż był tylko faktorem, a nie sekretarzem królewskim.Razem z bratem był ofiarąnapadu S.Oborskiego.Umarł zapewne w połowie lat sześćdziesiątych XVII w.AR X (Archiwum Kiszków), 689, Oblig dla Aazarza Mojżeszowicza i Jonasza Mojżeszowicza , 24 VII1639; ML 130, k.112-113, Serwitorat Jonaszowi Mojżeszowiczowi , 13 XII 1657; AR X244, k.18, Oblig dla Aleksandra Przypkowskiego , 8 I 1639.http://rcin.org.pl 24 Maria Cieślanie bez znaczenia był m ajątek, jak i posiadała jego rodzina, oraz możliwości, jakie stw arzała m u w spółpraca z braćm i oraz w pózniejszym okresiez b ratan k am i szczególnie z dziećmi wcześnie zmarłego S am u ela123.Wydaje się, iż Mojżeszowicze (Aazarowicze) zdawali sobie spraw ę ze znaczen ia koneksji rodzinnych.W iększość m ałżeństw Mojżeszowiczów była za w ierana w ew nątrz rodziny.Takie praktyki znane są z o b szaru E uropyZachodniej, gdzie najznakom itsze żydowskie rodziny prowadziły a n a lo giczną politykę m atry m o n ialn ą124.K ariera M ojżeszowicza zo stała zah am o w an a po w y b u ch u w ojnyw 1655 r., a przyczyną ru in y finansowej był n ap ad jak i w 1656 r.z o r g a n i z o w a ł n a niego staro sta liwski S.O borski125, o pomoc i w spółudziałw nim został oskarżony także Piotr Iw anow ski126.Do n a p a d u doszło, kiedy Mojżeszowicz wraz z wielom a towarzyszam i krewnymi, dziećm i orazzaufanym i klientam i usiłował schronić się przed grasującym i w W ielkimKsięstwie Litewskim w ojskam i m oskiew skim i do Bociek, m ajętności Pawła Sapiehy n a Podlasiu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]