[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Art.1 przyznaje jej prawa niezbywalne: wolność, własność i prawo oporu.Stało się to nieco przypadkowo, bo chodziło o kontrolę prewencyjną, a powołanie Deklaracji było jedyną drogą do zakwestionowania.Podobnie w prawie niemieckim- prawa fundamentalne ( Grundrechte ) to coś więcej niż prawa podmiotowe, których przestrzegania może domagać się jednostka.Tworzą one system wartości, który pomocny jest także ustawodawcy.Wynika z tego system skargi indywidualnej- gdy przepis ustawy narusza nasze prawa podmiotowe ).Pojawił się problem współistnienia konstytucji i ustaw zwykłych.Żadna konstytucja nie ustala wysokości odsetek.Normy konstytucyjne są zbyt abstrakcyjne aby stosować je w zwykłych stosunkach cywilnoprawnych; dlatego mówimy o współstosowaniu interpretacyjnym - normy prawne muszą być interpretowane zgodnie z konstytucją ( mimo Art.8.ust.2.K mówiącego, iż przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio ).Np.SN odmówił Jackowi B.ochrony godności na podstawie Art.34 ust.1.K jasno mówiąc, iż przepis jest zbyt abstrakcyjny.Zasadniczym celem jest ograniczenie ustawodawcy w stanowieniu prawa, które naruszałoby prawa podmiotowe.B.STANOWISKO DOKTRYNY POLSKIEJW latach 50- tych zakwestionowano pojęcie prawa podmiotowego i jego przydatność naukową.Analiza prawa podmiotowego miała być analizą uprawnień.Wynikające zawsze ze stosunków cywilnoprawnych- na nich powinna się skupić uwaga.Pojawiło się jednak pojęcie praw podmiotowych.1) opierające się na teorii wolia) Prof.A.Wolter- prawo podmiotowe, to funkcjonalna wiązka uprawnień.Prawo podmiotowe jest to wynikająca ze stosunku prawnego sfera możności postępowania w określony sposób, przyznana przez normę prawną w celu ochrony interesów podmiotu uprawnionego i przez tę normę zagwarantowanab) Prof.Grzybowski- też przyjmował, iż prawo podmiotowe to przyznana przez normę prawną sfera możliwości postępowania.Te koncepcje były pozytywistyczne- ta sfera możliwości jest wyznaczona przez ustawodawcę.Akcentowano przymus państwowy, prawo podmiotowe wynika ze stosunku cywilnoprawnego.2) opierające się na teorii interesua) Prof.Szpunar- opowiadał się za teorią interesu ( rozprawa habilitacyjna z 1947 "Nadużycie prawa podmiotowego" ).Podtrzymał te przekonania w monografii o ochronie dóbr osobistych.Jako jedyny unikał rozdrabniania prawa podmiotowego na uprawnienia.Rację ma Szpunar, gdy twierdzi, że ochrona praw podmiotowych to decyzja podejmowana w oderwaniu od uprawnień- celem jest nie tyle swoboda postępowania, ale ograniczenie sfery interesu- żebyśmy nie wchodzili w sferę uprawnień innych podmiotów.b) Prof.Radwański- korzystna sytuacja podmiotu.Umiarkowany pozytywizm- współcześnie nie można już brać nurtu pozytywistycznego.Razi jednak przesunięcie rozważań w sferę korzystnej sytuacji podmiotu- jak ja się mogę zachować z tytułu, że np.jestem właścicielem kostiumu?C.KLASYFIKACJA PRAW PODMIOTOWYCH WG WOLTERANormatywne postacie praw podmiotowychKryterium podziału jest sfera możności postępowania określona przez ustawodawcę.Normatywne postacie prawa podmiotowego- zarówno do praw podmiotowych jak i uprawnień, które w pewnych sytuacjach mogą być tak dominujące, że uprawnienie jest prawem podmiotowym.1) PRAWA BEZPOŚREDNIE ( WŁADCZE )- określane jako prawnie dopuszczalne zachowania uprawnionego w oderwaniu od obowiązku zachowań innych podmiotów- jak uprawniony może się zachować abstrahując od powinności innych podmiotówArt.140 „W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy.W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.” - co może robić uprawniony, ale ustawodawca nie opisuje zachowań innych.Prawa władcze- bo chodzi o władzę podmiotu nad przedmiotem.Interes podmiotu polega na tym, żeby posiadać i korzystać.Dany podmiot ma wyłączność w eksploatacji i korzystaniu z danego dobra.Wszystkie inne podmioty mają obligację generalną- negatywny obowiązek- nie mogą naruszyć tego prawa- jest to obowiązek negatywnego zachowania.Ten obowiązek jest jednak konstrukcją sztuczną.Prawami o których mowa są przede wszystkim prawa rzeczowe.Takie prawo przysługuje też twórcą dzieł, różnego rodzaju projektów technicznych ( np.ustawa o własności przemysłowej- zajmuje się tym prof.Promińska ).Uprawniony ma monopol, wyłączność na korzystanie z dobra.Może go używać i korzystać z wyłączeniem innych osób.2) ROSZCZENIA to możliwość żądania od oznaczonej osoby konkretnego zachowania sięUkształtowane na wzór drugiej części definicji Windscheida w Art.353.- jako do cudzego zachowania się.Ustawodawca określa co wolno uprawnionemu a jednocześnie wskazuje obowiązek zobowiązanego.W prawach zobowiązaniowych istotą jest roszczenie- możemy domagać się od drugiej osoby określonego zachowania się.Mamy tu do czynienia ze ścisłą korelacją między sferą postępowania 1 osoby, a odpowiadającym mu zachowaniem drugiej osoby.Trudno sobie wyobrazić istnienie poza stosunkiem cywilnoprawnym.Może ono wynikać:- z ustawy ( odpowiedzialność deliktowa )- z umowy ( odpowiedzialność kontraktowa )Trzeba odróżnića) roszczenie materialneb) roszczenie procesowe ( wg prof.Broniewicza ) jest to twierdzenie, które powód przedstawia w pozwie i które sąd ma zweryfikować w toku postępowania- ma się określone prawa, które podmiotowi nie przysługują.Roszczeniu procesowemu nie odpowiada roszczenie materialno-prawne.Można wystąpić do sądu z roszczeniem procesowym, nawet jeśli nie stoi za tym roszczenie materialno-prawne.Np.roszczenie, aby zanegować ojcostwo.3) KSZTAŁTUJĄCE ( wśród nich ZARZUTY )- mówi się o nich wtedy, gdy podmiot przez oświadczenie woli może ukształtować stosunek cywilnoprawny, rozstrzygnąć nie tylko o własnej sytuacji prawnej ale także o sytuacji prawnej innego podmiotu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]