[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Małżeństwo z nią przyniosło zaś życiowąstabilizację.Zadebiutował opowiadaniami zebranymi w tomach: Rozdziobią nas kruki, wrony.(1895), Opowiadania (1895), Utwory powieściowe (1898).Pierwsza powieść Żeromskiego to Syzyfowe prace (1897).Najbardziej znane powieści pisarza to: Ludzie bezdomni (1899).Popioły {1904), Dzieje grzechu (1908).Przedwiośnie (1925).Żeromski był także dramatopisarzem i publicystą.Zmarł 20 XI 1925 r.OPOWIADANIAW rodzinie Żeromskiego tradycje patriotyczne byty niezwykle żywe, problemy powstania będą więc wielokrotnie powracać w jego utworach (opowiadania Rozdziobią nas kruki, wrony.Echa leśne, powieść Wierna rzeka, przedakcja Przedwiośnia.Jest to wynik wyraźnej fascynacji Żeromskiego romantyzmem, prądem literackim, który ukształtował ideologiczne podstawy jego twórczości.Drugim oprócz romantyzmu prądem, który wpłynął na osobowość pisarza, był pozytywizm.Widoczne jest to przede wszystkim w częstym sięganiu do poetyki realizmu, nierzadko przechodzącego w naturalizm.Efektem rozliczania się z ideałami pozytywistycznymi są te opowiadania, w których dominuje problematyka społeczna i moralna -Doktor Piotr.Siłaczka, Zmierzch, powieść Ludzie bezdomni.Opowiadanie Siłaczka {1891) można interpretować jako próbę rozrachunku z pozytywistycznym ideałem pracy u podstaw.Bohaterki) opowiadaniu jest młoda nauczycielka, Stanisława Bozowska, która po ukończeniu studiów rozpoczyna pracę na wsi, realizując ideę nauczania ludzi 7.warstw najuboższych, upośledzonych społecznie.Jej działalność, mimo że niewątpliwie szlachetna i godna podziwu, kończy się śmiercią kobiety.Rzeczywistość przerasta możliwości pojedynczego człowieka.Żeromski wskazuje powód niepowodzenia - osamotnienie jednostki próbującej walczyć ze społeczną niesprawiedliwością.Prezentuje także inną postawę wobec pozytywistycznych ideałów - rezygnację pod wpływem presji środowiska, wyrzeczenie się dawnych młodzieńczych marzeń o powszechnym dobrobycie i sprawiedliwości społecznej w imię spokoju, wygodnego, dostatniego życia.Tę przyjął doktor Paweł Obarecki, kiedyś także entuzjasta pracy organicznej.Bozowska, tytułowa siłaczka, odniosła jednak własny, mały, ale niewątpliwy sukces - zdołała wzbudzić w jednym (a może wielu?) dziecku zainteresowanie i pragnienie wiedzy.W imię tej idei poniosła osobistą klęskę.Obarecki, wyrzekając się młodzieńczej wiary i entuzjazmu, zatraci! natomiast elementarne poczucie ludzkiej solidarności i, co ma fundamentalne znaczenie w zawodzie lekarza, odruch niesienia pomocy.Upodobnił się do „elity" mieszkańców Obrzydłówka, ludzi żerujących na krzywdzie, słabszych, bezbronnych, nieświadomych swoich praw.Tytuł noweli stał się określeniem postawy życiowej, którą cechuje idealistyczny stosunek do świata, gotowość do poświęcenia swego życia innym, podjęcia i realizacji spraw trudnych, często przekraczających możliwości działającej samotnie jednostki.Siłaczka jest jednak wyrazem tendencji antypozytywistycznych, które zaczęły narastać z początkiem lał 90.XIX w.To swoisty komentarz do efektów działalności pozytywistów-społeczników, którzy z racji osamotnienia zostali skazani na niepowodzenie lub w zetknięciu z rzeczywistością ulegli warunkom, sytuacji, okolicznościom.Opowiadanie Doktor Piotr zawiera historię jednostki zmuszonej do dokonania trudnego wyboru.Żeromski nie ocenił bohaterów jednoznacznie.Skonfrontował dwie postacie i dwie postawy wobec nowej rzeczywistości.Dominik Cedzyna, ojciec Piotra, to człowiek, który żyje w kraju, nigdy go nic opuszczał.Zapewne w wyniku zaborczych represji stracił majątek, nie ma nawet funduszy, aby wykształcić syna.Życie nie szczędzi mu upokorzeń.Pracuje u człowieka z niższej klasy społecznej, Teodora Bijakowskiego, kapitalisty, dorobkiewicza, któremu, paradoksalnie, start życiowy umożliwiła pomoc jednej z pozytywistycznych społeczniczek (postanowiła zająć się chłopcem i wykształcić go).Dominik wiedzie bardzo skromne życic, ale mimo to nie jest w stanie odłożyć sumy niezbędnej dla syna.W końcu decyduje się zmniejszyć robotnikom place (po uprzednim uzgodnieniu z nimi, że w zamian zagwarantuje stale zatrudnienie).Ci, nic mając wyjścia, godzą się na to.Niemniej jednak postępowania Dominika nie można określić inaczej niż jako kradzież.Syn jest dla Cedzyny całym życiem.Myśl o jego powrocie dodaje mu sił, pozwala znosić upokorzenia ze strony pracodawcy, tłumi głos sumienia, który mówi że postępuje niehonorowo, nagannie.Tymczasem Piotr, dowiedziawszy się o nieuczciwości ojca, postanawia zwrócić robotnikom pieniądze.I tu następny paradoks: w kraju, gdzie lak miało się cenić wykształcenie, chęć pracy, człowiek doceniony przez europejską sławę w dziedzinie medycyny nic może znaleźć zatrudnienia, mimo w godzisię na najniższe wynagrodzenie.W tej sytuacji syn jest zmuszony opuścić ojca, wyjechać 7.a granicę i poświęcić na spłatę długu całą energię i lata pracy.Żeromski ukazał realia pozytywistycznej rzeczywistości.Ludzie, którym udzielono wsparcia i pomocy w zdobyciu wiedzy, pożytkują ją teraz bogacąc się i tworząc kastę nowych wyzyskiwaczy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]