[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ulegał do pewnego stopnia agnostycyzmowi.Zajmował się także logiką, teorią znaku i metodologią nauk.Na zlecenie polskiej Komisji Edukacji Narodowej napisał Logikę (polski przekład 1802).Uważany za prekursora współczesnej ekonomii, jako autor pracy Le commerce et le gouvernement.(1776).Wywarł duży wpływ na filozofię drugiej połowy XVIII w.we Francji.Główne dzieła: Traité de systčmes (1749), O pochodzeniu rodzaju ludzkiego (1746, wydanie polskie 1952), Traktat o wrażeniach (1754, wydanie polskie 1887), La langue de calculs (wydanie pośmiertne 1798).Sensualizmpogląd filozoficzny będący skrajną formą empiryzmu genetycznego.Polega na uznaniu, że zarówno cała wiedza, jak i dyspozycje ludzkiego umysłu mają swe źródło w poznaniu zmysłowym.Zwykle sensualizm wiąże się z postacią E.B.de Condillaca, który w słynnym eksperymencie myślowym (zwanym posągiem Condillaca) próbował udowodnić, że człowiekowi nie potrzeba żadnej wrodzonej wiedzy, by powstało w nim życie duchowe, a wystarczy jedynie zdolność odbierania wrażeń.Encyklopedyścigrono współpracowników Wielkiej Encyklopedii (Encyclopedie ou Dictionnaire raisonne des sciences, arts et metiers).Byli kontynuatorami dzieła Voltaire'a w zakresie racjonalizmu i naturalizmu.Dzięki ich wysiłkom a w szczególności D.Diderota i d'Alemberta całość Encyklopedii została wydana w latach 1751-1772.Filozofia encyklopedystów stała w opozycji do supernaturalizmu, idealizmu, dualizmu oraz całej tradycji chrześcijańskiej metafizyki.Naczelnym hasłem encyklopedystów, a szczególnie Diderota, była przyroda.Ona została uznana jako jedyna rzeczywistość i dobro, wszystko co było poza nią, zostało uznane za fałsz lub zło.Dla encyklopedystów Bóg nie istniał, bo w przyrodzie się nie objawia, działają w niej tylko własne siły.Społeczeństwo jeśli tylko formuje własne prawa niezgodne z prawami natury, jest źródłem zła i cierpień.Naturalistycznie pojmowali naukę, uznając, że posiada wartość, jeżeli bada przyrodę.Tak samo wg.nich moralność jest słuszna, gdy normuje życie wg.praw przyrody.Sztuka jest wartością, gdy odtwarza przyrodę.Z ogólnych sformułowań filozofii encyklopedystów wyłoniły się cztery istotniejsze doktryny filozoficzne:1) materializm, sformułowany jeszcze przed ukazaniem Wielkiej Encyklopedii się przez J.O.de La Mettrie'ego, potem usystematyzowany przez P.Holbacha,2) sensualizm E.B.Condillaca,3) pozytywizm J.d'Alembert4) utylitaryzm Helvetiusa.J.Locke i podstawy empiryzmuLocke John (1632-1704)filozof angielski, czołowy przedstawiciel empiryzmu genetycznego.Pionier liberalizmu.Zaproponował zastąpienie metafizycznego programu filozofii przez epistemologiczny.Za podstawowe zadanie filozofii uznał badanie poznania, jego pochodzenia, pewności i zakresu.Przesuwając przedmiot filozofii z problematyki bytu (ontologii) na teorię poznania, określając nowe zadania filozofii, określił jej metodę, która powinna być:1) psychologiczna, badająca nie stosunek pojęć do poznanych przedmiotów, lecz same pojęcia w takiej postaci, w jakiej znajdują się w umyśle ludzkim.2) genetyczna, określająca naturę pojęć na podstawie ich pochodzenia.3) analityczna, zakładająca, że dla zrozumienia pojęć wystarczy odnaleźć ich proste składniki.Przyjął, że wiedza pochodzi wyłącznie z doświadczenia.Nie ma bowiem idei wrodzonych, a umysł jest niezapisaną tablicą (tabula rasa) i zostaje zapisany dopiero przez doświadczenie.Twierdził też, że nie ma nic w umyśle, czego nie było wcześniej w zamyśle (Nihil est in intellectu, quin prius fuerit in sensu).Doświadczenie wg Locke'a nabywamy na dwóch drogach: 1) doświadczając rzeczy zewnętrznych (postrzeżenia) i 2) doświadczając samych siebie (refleksje).Powracając do platonowskiego pojęcia idei twierdził, że znamy tylko idee, a nie rzeczy.Głównym dziełem filozoficznym Locke'go są: Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego (1690), a także wydane pośmiertnie: The Conduct of the Understanding (1706).Punktem wyjścia dla nowoczesnego liberalizmu stała się Epistola de tolerantia (1689), uzupełniona potem przez trzy dalsze listy o tolerancji
[ Pobierz całość w formacie PDF ]