[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jak podają B.Pietrzak i Z.Polański w książce System finansowy w Polsce lata 90-te:„Za instytucje finansowe uważa się podmioty ekonomiczne, które charakteryzują się tym, że:lgłównym przedmiotem ich działalności (a tym samym ich podstawowym źródłem dochodów) jest utrzymywanie instrumentów finansowych i dokonywanie nimi transakcji finansowych,llw efekcie instrumenty finansowe są zazwyczaj dominującym składnikiem ich majątku (aktywów)”.lOdpowiedź na postawione wcześniej pytanie brzmi więc: „nie”.W związku z powyższym nie można bowiem uznać Skarbu Państwa za typową instytucję finansową, chociaż jest on potocznie traktowany jako właśnie taka instytucja (budżet państwa nie jest również instytucją finansową w przedstawionym znaczeniu).Główną funkcją Skarbu Państwa nie jest bowiem ani obrót instrumentami finansowymi, ani ich utrzymywanie w celu uzyskania dochodów.Skarb Państwa (budżet również) określa się zatem jako jednostkę wspomagającą funkcjonowanie instytucji finansowych oraz rynków finansowych.W rozważaniach dotyczących Skarbu Państwa może również pojawić się następująca kwestia: czy pojęcia Skarbu Państwa i budżetu państwa oznaczają to samo, ponieważ w praktyce (i w potocznym znaczeniu) często używa się ich zamiennie? Otóż nie są to pojęcia tożsame - budżet i Skarb Państwa spełniają w gospodarce różniące się zasadniczo funkcje i mają zupełnie inne przeznaczenie.Określenie definicji budżetu i jego funkcji wykracza poza przedmiot niniejszego referatu, zatem spróbujmy określić istotę Skarbu Państwa.Pojęcia Skarbu Państwa można używać w następujących znaczeniach:lpodmiotowym,llprzedmiotowym,llinstytucjonalnym.lUjęcie podmiotowe odnosi się do państwa jako właściciela majątku.Znaczenie przedmiotowe obejmuje majątek państwa wraz z jego zobowiązaniami i należnościami.Ujęcie instytucjonalne oznacza odrębny urząd państwowy (np.Ministerstwo Skarbu) zajmujący się sprawami majątkowymi państwa.Cele i zadaniaWe współczesnej gospodarce ogromnie wzrósł zakres działalności Skarbu Państwa i jest to wynik rozszerzenia się zakresu gospodarki publicznej, a także powiązań i wpływu Skarbu Państwa na gospodarkę prywatną.We współczesnych gospodarkach Skarb Państwa pełni z reguły, niezależnie od przyjętych rozwiązań szczegółowych, następujące funkcje:lkasjera,llbankiera,llinwestora,llporęczyciela,llmajątkową.lSkarb Państwa występując w roli kasjera ma za zadanie inkasowanie i wypłacanie środków pieniężnych podczas wykonywania operacji finansowych oraz czuwanie nad prawidłowością wykorzystywania tych środków zgodnie z potrzebami dotyczącymi regulowania zobowiązań państwa.Funkcja ta nie oznacza istnienia odrębnej „kasy” Skarbu Państwa, chodzi tu bowiem o obsługę budżetu państwa zwłaszcza przez Ministerstwo Skarbu (w Polsce funkcję tę pełni głównie minister finansów).Funkcja kasjera nie ogranicza się wyłącznie do kasowej obsługi budżetu państwa (w Polsce obsługę kasową budżetu sprawują obecnie banki).Skarb Państwa wykonując funkcje kasjera budżetowego ma przede wszystkim za zadanie zapewnienie państwu bieżącej płynności finansowej.Chodzi tu o dostosowanie w czasie wysokości dochodów budżetowych do planowanej kwoty wydatków.W tym celu wykorzystuje się między innymi krótkoterminowe pożyczki zaciągane w formie emisji papierów wartościowych.Skarb Państwa traktowany jest jako bankier z kilku powodów.Po pierwsze, środki pieniężne deponowane na rachunkach Skarbu Państwa (nadwyżki dochodów budżetowych ponad planowane wydatki) mogą być lokowane na rynku kapitałowo - pieniężnym lub przeznaczane na dofinansowanie działalności uznanej za priorytetową w państwie, a nie znajdującej pokrycia w planowanych dochodach budżetowych.Z nadwyżkowych środków pieniężnych mogą być także udzielane krótkoterminowe pożyczki przedsiębiorstwom, którym państwo pragnie zapewnić rozwój.W przedstawionych sytuacjach Skarb Państwa wykonuje działania upodabniające go do banku komercyjnego.Po drugie, Skarb Państwa może zachowywać się w sposób zbliżony do banku centralnego.Typowym przykładem takiej działalności jest emisja drobnych znaków pieniężnych (bilonu) z myślą o pokryciu nimi części deficytu budżetowego
[ Pobierz całość w formacie PDF ]