[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ma tu zastosowanie zasada indywidualizacji oddziaływania penitencjarnego.Ogólne i zasadnicze ramy określające pozycje funkcji resocjalizacyjnej są określone ustawowo.Wynikają one z celów kary pozbawienia wolności.Cele te są zwykle wymienione w kodyfikacjikarnej.W Polsce w okresie powojennym obowiązywały trzy kodyfikacje karne: w latach 1944-1969 kodekskarny z 1932 roku, w latach 1969-1998 kodeksy z 1969 roku i od 1.09.1998 roku trzy nowe kodeksy(karny, postępowania karnego i wykonawczy) uchwalone w roku 1997.Pierwszy z nich nie akcentował, iż celem wykonywania kary pozbawienia wolności (wtedy karywięzienia) była poprawa przestępcy.Poprawczy (resocjalizacyjny, rehabilitacyjny) cel karypozbawienia wolności wynikał z pózniejszych dopiero regulaminów więziennych.Poprawczy cel karypozbawienia wolności został natomiast wyraznie wyłożony w KKW z 1969 roku.Art.37 � 1 tegokodeksu stanowił:46 Wykonanie kary pozbawienia wolności ma na celu kształtowanie społeczne pożądanej postawyskazanego a zwłaszcza powinno wdrażać go do społecznie użytecznej pracy oraz przestrzeganiaporządku prawnego i tym samym przeciwdziałać powrotowi do przestępstwa".Artykuł ten w dwóch dalszych paragrafach stanowił jak niżej:- � 2.Dla osiągnięcia celu określonego w �1 prowadzi się działalność resocjali- zacyjną polegającąna poddaniu skazanego dyscyplinie i porządkowi w odpowiednim zakładzie oraz naoddziaływaniu zwłaszcza przez pracę, naukę i zajęcia kulturalno-oświatowe.- � 3.Działalność resocjalizacyjna powinna zmierzać w szczególności do uświa-domienia sobie przez skazanego społecznej szkodliwości dokonanego czynu, do kształtowania iutrwalania w skazanym poczucia odpowiedzialności, dyscypliny społecznej, postawy obywatelskiej,szacunku dla innych i kultury życia codziennego.Na podstawie tych ustawowych postanowieńopracowano niezbędne przepisy wykonawcze.Do nich należały m.in.: regulamin wykonywania karypozbawienia wolności, przepisy o klasyfikacji więzniów, a także przepisy o pracy penitencjarnej, któremiały bardzo uniwersalny charakter.Należy podkreślić, że regulamin wykonywania kary pozbawieniawolności (podobnie regulamin tymczasowego aresztowania) był od 1969 roku kilkakrotnienowelizowany, równolegle z nowelizacją prawa karnego (Bulenda, Musidłowski 1997).Przepisy opracy penitencjarnej (CZZK 1977) w sposób czytelny określały rolę i zadania personelu działówpenitencjarnych, skupiających pracowników zajmujących się resocjalizacją więzniów.Były topierwsze przepisy w okresie powojennym wyraznie preferujące funkcję resocjalizacyjną więzienia.Nie oznacza to jednak braku rozmaitych dewiacji praktyki penitencjarnej, np.w kierunku dominacjicelów ekonomicznych, które siłą rzeczy przytłaczały przez dłuższy czas cele resocjalizacyjne.Podrządami tej właśnie kodyfikacji M.Porowski napisał: Obecna polityka penitencjarna jest de factowypadkową dwóch ścierających się tendencji i układa się w wariant represyjno-reformujący oparty nauznaniu równowartości represji i wychowania - wychowania pojmowanego jako dążenie dowyposażenia skazanego w minimum umiejętności niezbędnych do pełnienia głównych rólspołecznych oraz wytworzenia mechanizmów lękowych, powstrzymujących od ponownegopopełniania przestępstw.Procesu tego nie trzeba osłaniać ani poufnością aktów prawnych, ani fasadą�wszechobecnej resocjalizacji�.Jest on wariantem przejściowym od wariantu represyjnego doresocjalizacyjnego (.)" (1984, s.151).Autor pisze , że w praktyce odwetowe cele kary przenikają dopolityki penitencjarnej (na skutek bardzo różnych mechanizmów) i są kultywowane pod pretekstemzapewnienia bezpieczeństwa bądz niezbędnych środków dyscyplinarnych.Jest to potwierdzeniewcześniej poczynionej uwagi, iż regulacje formalno-prawne preferujące funkcję resocjalizacyjną, zrozmaitych powodów nie znajdują potwierdzenia w rzeczywistej procedurze penitencjarnej.Wspomniany autor wyprowadził konkluzję, iż rytm reformy zależy od nastawień administracjipenitencjarnej, a więc personelu, ale też jest regulowany przez czynniki, na które nie ma onabezpośredniego wpływu (za: Pinatel 1968).Odnosząc się do kodeksowych sformułowań na tematresocjalizacji w więzieniu, należy zwrócić uwagę na przedmiotowe podejście do osób odbywającychkarę47pozbawienia wolności.Przedmiotowość ta widoczna jest w treści całego art.37 KKW z 1969 roku.Tego rodzaju podejście z pewnością utrudniało uzyskanie spodziewanej psychokorekcji tych osób, bonarzucało im konieczność poddania się jej bez uwzględnienia z ich strony aprobaty dla tych wysiłków.Odmiennie zagadnienie resocjalizacji traktuje obecny KKW (tj.z 1997 roku).Kodeks ten właściwienie posługuje się takim pojęciem.Jednak analiza zawartych w nim rozwiązań penitencjarnych jasnodowodzi, że właśnie o to chodzi ustawodawcy.Ustawodawca w rzeczy samej unika stosowaniapojęcia resocjalizacja", przy czym z tekstu ustawy ani z rządowego uzasadnienia do niej zupełnie niewynika dlaczego.Ustawodawca używa pojęć programowane oddziaływanie" i terapeutyczneoddziaływanie".Z treści KKW wynika, iż najogólniej celem oddziaływań jest takie przeobrażeniewięzniów, które ma im ułatwić readaptację społeczną po opuszczeniu więzienia.Jest oczywiste, że są to cele resocjalizacyjne.Interesujące, iż w zadaniach komisji penitencjarnych przewiduje się dokonywanie ocen okresowych postępów skazanego w resocjalizacji" (art.76 � 1) obokdokonywania ocen wykonywania indywidualnych programów oddziaływań na skazanego (art.76 � 1).Pojęcie resocjalizacji zostało użyte jeszcze raz w art.78 � 2, w którym pisze się o realizowaniukierunków pracy resocjalizacyjnej
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
