[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Z kolei po za sługi - lokaja wyraża się jako np.groteskowe czyszczenie butów państwu.Tworzą zbiór stereotypów, który kojarzy się z ożywionymi kartami do gry z Alicji w krainie czarów.Jest jeszcze Albertynka - typ panny z dobrego domu, skromna, dobrze wychowana, niewinna, ojej względy rywalizuj± baron Firulet i hrabia Szarm.Wszystkie te postacie tworzą barwny świat kukiełek, który stworzył Gombrowicz, by móc ukazać i prześledzić pewne prawdziwe, ludzkie zjawiska i procesy, które przy realiach sztucznego, przerysowanego świata widać wyraźniej Do procesów takich niewątpliwie należy dążenie do wyzwolenia się od form, z fałszu i wszechwładnej pozy krępującej ludzkość Zauważymy przy tym, że centralną postacią ego świata kostiumów jest Fior - kreator mody, władca zewnętrznych wyglądów osób, potężny mistrz kontrolujących istnienie swoich podwładnych.Natomiast wartością przeciwną, symbolem prawdy i wyzwolenia od formy jest tu słowo nagość - pojęcie sprzeczne przecież z terminem kostium.Fior (skojarzenie nazwiska ze słynną osobowością Diora jest słuszne i zaplanowane przez Gombrowicza) jest dyktatorem mody w świecie póz i symbolizuje zniewolenie formą.Nagość to idea, której nośnikiem staje się Albertynka.W świecie tym zachodzi jeszcze inne zjawisko poddane analizie - mianowicie przewrót rewolucyjny, który przybiera tu oryginalną formułę i przebieg.Wszystko to natomiast ujął Witold Gombrowicz w fabułę, którą naprawdę trudno uporządkować lub zauważyć ścisłe związki przyczynowo-skutkowe.Należy wypunktować następujące fakty porządkujące treść:- Wyścig barona Firuleta i hrabiego Szarma w ilości zdobytych kobiet i ich rywalizacja o Albertynkę.Ten punkt wyraża się głównie dzięki dialogom i gestom, pojedynku słownym na wzór licytacji karcianej, gry, tańca zalotników i innych groteskowych chwytów.- Pragnienie nagości, które budzi się w Albertynce pod wpływem dotyku złodziejaszka.- Bal arystokracji w zamku Himalaj, na którym złodziejaszki spuszczone ze smyczy rozpoczynają burzenie skostniałych form, rzucając się w tłum w swoich złodziejskich celach.- Przewrót rewolucyjny dokonany przez lokajów pod wodzą Hufnagla.Rewolucja jawi się tu jako piorunująca mieszanka dziwnych znaków i zapadająca co raz ciemność, przemiany postaci w przedmioty - np.Księżnej Pani w stolik.Dzięki rewolucji postacie obnażają swoje prawdziwe, groźne oblicza.- Zaginięcie Albertynki i poszukiwania wszczęte przez jej wielbicieli.- Finał utworu jako triumf nagości.Albertynka odnajduje się nagle w trumnie, z której powstaje całkiem naga, wyzwolona z formy stroju, przy dźwiękach zwycięskiej muzyki.Podsumujmy zagadnienia, które stanowią sens dramatu Gombrowicza:1.Temat główny: skrępowanie ludzkości formą i schematem.2.Rewolucja - burzenie skostniałego porządku, ukazanie prawdy, odwieczny zakręt w historii ludzkości, lecz zarazem działanie groteskowe, ośmieszone.3.Miłość i flirt - jako gra ludzi, wyrażająca się w utartych gestach.4.Siła i groźba mody (moda = filozofia czasów).5.Konwencje tradycyjnych dramatów poddane zabiegom parodystycznym - np.Fior jako monologujący poeta romantyczny niczym Konrad z „Dziadów”, intryga miłosna z klasycznej operetki.Inaczej mówiąc Witold Gombrowicz stworzył świat masek - form, w którym rozgrywa się intryga miłosna i przewrót rewolucyjny, po to, by ukazać konwencję jako wroga, niszczącą człowieka formę, która musi przegrać z autentyzmem, z pierwiastkiem prawdy tkwiącym w człowieku, reprezentowanym tu przez nagość.Jeszcze raz twórca wystąpił jako wróg konwencji.KOMPOZYCJA „Operetki” Witolda Gombrowicza:„Operetka” odbiega w swojej konwencji zarówno od dramaturgii klasycznej jak i romantycznej.Jest to dramat groteskowy, który należałoby umieścić w nurcie teatru absurdu, który tworzą dzieła takich twórców jak Beckett, Ionesco, czy polscy Mrożek lub Różewicz.Witold Gombrowicz połączył w swoim utworze groteskę z konwencją operetki, którą także zdeformował.Umieszczenie nazwy tego gatunku w tytule możemy nazwać chwytem celowym i przekornym, gdyż jest to jeden z najbardziej schematycznych i rygorystycznych gatunków teatralnych.Operetka jest pochodną opery komicznej, gatunkiem rozrywkowym, łączącym słowo z lekką, melodyjną muzyką, prezentującym żywą akcję opartą o intrygę, która w finale znajduje szczęśliwe zakończenie.Można powiedzieć, że dramat Witolda Gombrowicza to swoiste libretto do operetki, gdyż mamy tu i intrygę miłosną, i „wydarzenia” zmieniające rozwój wypadków, i ogromną rolę szybkich kwestii mówionych.Jest to bowiem zarazem dramat otwarty, dramat, w którym akcja odgrywa rolę drugoplanową, jest pozbawiona zależności przyczynowo-skutkowych przynajmniej w realistycznym sensie, ważniejsze zaś i bardziej nośne znaczeniowo stają się same wypowiedzi i gesty postaci.¦wiat przedstawiony w dramacie jest zdeformowany, jeśli chodzi o czas i miejsce - są abstrakcyjne, mimo informacji autora, że akt pierwszy rozgrywa się „coś tak około 1910 roku”, a trzeci - „to już po obu wojnach i rewolucji”
[ Pobierz całość w formacie PDF ]